Yn Sir Benfro rydym wedi cael nifer o ddigwyddiadau/argyfyngau sydd y tu hwnt i reolaeth pobl, yn bennaf oherwydd tywydd garw. Ni allwn wneud unrhyw beth i atal tywydd garw ond gallwn ymbaratoi ato.

Ar brydiau fe allem wynebu'r pethau hyn:

Gwyntoedd cryfion a stormydd - difrod i adeiladau a choed, perygl i gerbydau ag ochrau uchel iddynt a thraffig arall, gwrthdrawiadau rhwng cerbydau, y cyfleustodau a'r ffonau'n pallu
Eira trwm - heolydd a strydoedd yn gaead, siwrneiau'n cymryd yn hirach i'w cwpla, tarfu ar ddanfon gwasanaethau a chyflenwadau hanfodol, cerbydau gadawedig, gwrthdrawiadau rhwng cerbydau, y cyfleustodau a'r ffonau'n pallu
Glaw trwm - llifogydd, cyflwr y tywydd ar gyfer gyrru, hyrddiau o drydan
Niwl - siwrneiau'n cymryd yn hirach i'w cwpla, gwrthdrawiadau rhwng cerbydau
Tymereddau isel, iâ - ffyrdd a phalmentydd peryglus, gwrthdrawiadau rhwng cerbydau, y cyfleustodau a'r ffonau'n pallu, rhagor o berygl i bobl sy'n agored i niwed
Gwres mawr - lludded a thrawiad gwres, rhagor o berygl i bobl sy'n agored i niwed

Pan ceir cyfnodau o dywydd garw bydd Cyngor Sir Penfro yn gwneud popeth o fewn ei allu i wella'r sefyllfa. Er enghraifft, rhoi gwybodaeth a chyngor, graeanu a chlirio eira, ymateb i lifogydd, ymdrin ag adeiladau peryglus, agor canolfannau gorffwys o bosibl, parhau i gynnal gofal cartref, cau ysgolion os bydd rhaid, archwilio a chlirio draeniau a chwlferi, yn ogystal â pharhau i ddarparu, hyd y bo modd yn ymarferol, ei wasanaethau beunyddiol eraill.

Fodd bynnag, y rhagofalon a'r camau gweithredu y byddwn ni, yr unigolion, yn eu cymryd cyn ac yn ystod tywydd garw, a fydd yn cael yr effaith fwyaf ar ba mor dda y byddwn ni'n ymdopi â hynny, neu ar ba mor ddrwg y mae e'n effeithio arnom, er enghraifft trwy:

Cadw'r eiddo mewn cyflwr da, wedi eu hinswleiddio a'u lagio yn ddigonol
Sicrhau nad oes dim, fel dail ac ati, yn tagu draeniau a chwteri
Sicrhau bod gyda chi yswiriant digonol
Mynd ati i weld a gwrando ar ragolygon a rhybuddion tywydd
Cadw cyflenwad o rai nwyddau sylfaenol, gan gynnwys flachlamp ac ati
Os oes modd, peidio â defnyddio ceir ac ati, pan mae cyflwr y ffyrdd yn hynod beryglus
Bod yn ‘gymydog da' a chadw llygad ar bobl sy'n agored i niwed yn eich cymdogaeth
Defnyddio ‘synnwyr cyffredin'

Llifogydd

Mae tri math o lifogydd yn effeithio ar Sir Benfro

Llanwol - sy'n effeithio ar ardaloedd yr arfordir, aberoedd a hydoedd llanwol afonydd
Afonol - lefelau afonydd yn codi i'r fath raddau eu bod yn uwch na phen cloddiau neu amddiffynfeydd
Dŵr Arwyneb - glaw trwm ynghyd â chwlferi wedi eu tagu a draeniau gorlawn o bosibl

Er y gallwn ni ragweld llifogydd llanwol ac afonol, mae curlaw sydyn sy'n achosi llifogydd yn gallu effeithio ar y rhan fwyaf o eiddo.

Er mwyn gwybod beth yw'r sefyllfa bresennol ynghylch llifogydd yng Nghymru a Lloegr

Dylech fwrw golwg ar wefan Cyfoeth Naturiol Cymru (sy'n cael ei diweddaru bob 15 munud, 24 awr y dydd, 7 diwrnod yr wythnos).
Ffoniwch Cyfoeth Naturiol Cymr ar 0345 988 1188 Rhoi gwybod am Ffyrdd neu Lwybrau sydd Dan Ddŵr

Cofiwch ymbaratoi ar gyfer llifogydd

Mae gan y canllawiau canlynol bŵer o wybodaeth a chyngor ymarferol ynghylch beth i'w wneud cyn, yn ystod ac ar ôl llifogydd. Rydym am i chi fod yn barod ar gyfer llifogydd, gwybod sut i ddiogelu chi'ch hun a'ch eiddo, a chadw'n ddiogel os digwydd llifogydd

Mae gan Asiantaeth yr Amgylchedd hefyd wybodaeth ynghylch sut i ddiogelu eich eiddo rhag llifogydd a sut i lunio cynllun llifogydd.

Cyfoeth Naturiol Cymru

Er mwyn rhoi gwybod am ffordd neu lwybr dan ddŵr (e.e. am fod draen wedi'i dagu) Ffoniwch eich Swyddfa Ardal Cynnal a Chadw Priffyrdd ar 01437 764551

Sylwer: pan ceir glaw trwm dros ben, yn ystod storm daranau er enghraifft, gall ffyrdd a llwybrau fod dan ddŵr am y tro. Fel arfer ni fydd rhaid rhoi gwybod am hyn.

Tywydd garw yn y gaeaf

Os cewch eich dala mewn storm o eira fe allai hynny beri perygl ichi. Fodd bynnag, trwy flaengynllunio gallwch chi ddiogelu chi'ch hun, eich car a'ch cartref/teulu rhag y peryglon lawer sy'n perthyn i'r gaeaf.

Gyrru yn y gaeaf

Bob gaeaf bydd y Cyngor yn cynllunio pa ffyrdd fydd yn cael eu graeanu os byddwn yn disgwyl eira ac iâ
Cyn cychwyn ar eich siwrnai, cofiwch weld a gwrando ar ragolygon y tywydd
Gofynnwch y cwestiwn hwn - ‘A yw'r siwrnai hon yn angenrheidiol?', os nad yw, yna peidiwch â mentro mas. Os ydyw'n angenrheidiol, defnyddiwch rwydwaith ffyrdd y prif ffyrdd i gynllunio eich siwrnai
Holwch er mwyn gweld a allwch ddefnyddio cludiant cyhoeddus
Cofiwch ganiatáu rhagor o amser ar gyfer eich siwrnai
Cliriwch y ffenestri cyn cychwyn ar eich siwrnai
Cofiwch sicrhau bod gwrthrewydd addas wedi cael ei ddodi yn rheiddiadur eich cerbyd a bod hylif sy'n rhewi ar dymheredd isel wedi cael ei ddodi ym mhotel golchi'r sgrîn wynt
Dylech sicrhau bod eich cerbyd yn gweithio'n iawn - golchi bob golau a chyfeirydd yn aml
Pan mae hi'n oer cofiwch yrru gan bwyll ychwanegol a pheidiwch byth â chymryd yn ganiataol y bydd ffordd wedi cael ei graeanu.
Gwrandewch ar eich gorsaf radio leol er mwyn cael yr wybodaeth ddiweddaraf un am deithio
Wrth yrru mewn glaw, niwl neu eira cofiwch roi'ch prif oleuadau ymlaen ac yna'u gostwng
Cofiwch gael digonedd o danwydd yn eich tanc bob amser

Dylech gadw pecyn nwyddau yn eich car, sy'n cynnwys:

Dillad ac esgidiau addas i'w gwisgo yn y gaeaf a blanced neu sach cysgu
Ffôn symudol, radio, fflachlamp a batris ychwanegol
Pâl a theclyn crafu sgrîn wynt
Dŵr a byrbrydau
Cadwyn neu raff i halio'r car
Gwifrau cyswllt

Os cewch eich dala mewn storm yn y gaeaf mewn man diarffordd dylech wneud hyn:

Trowch oddi ar y ffordd fawr. Rhowch y goleuadau perygl ymlaen a dodwch faner cyfyngder i chwifio ar erial y car neu'r ffenestr
Arhoswch yn eich cerbyd. Dylech ond gadael y car os oes adeiladau gerllaw y gwyddoch y gallwch chi gael lloches ynddynt. Mae eira sy'n lluwchio yn gallu rhoi camargraff ynghylch pellteroedd - fe allai adeilad edrych fel petai'n agosach nad ydyw mewn gwirionedd ac efallai bod yr adeilad yn rhy bell i gerdded ato mewn eira trwchus
Rhowch y peiriant a'r gwresogydd ymlaen am oddeutu 10 munud bob awr er mwyn cadw'n dwym. Pan fydd y peiriant ar fynd, agorwch un o'r ffenestri dipyn bach er mwyn ichi beidio â chael gwenwyn carbon monocsid. Cliriwch yr eira o'r beipen ecsôst o dro i dro
Symudwch o gwmpas er mwyn cadw gwres y corff yn gyson, ond peidiwch â'i gorwneud hi
Dylai cyd-weithwyr wasgu at ei gilydd
Cofiwch sicrhau bod rhywun yn y car yn aros ar ddi-hun er mwyn cadw llygaid ar agor am y timau achub
Yfwch ddiodydd er mwyn ichi beidio â dysychu
Peidiwch â gwastraffu batris

Cofiwch sicrhau bod eich cartref yn ddiogel ar gyfer y gaeaf

Dylech ymbaratoi i bara'n fyw yn eich cartref eich hun, heb gymorth o'r tu fas, am o leiaf tridiau. Os digwydd hyn bydd pecyn nwyddau argyfwng i'r cartref o gymorth mawr ichi. Os yw eich tŷ mewn man diarffordd dylech wneud hyn:

Sicrhau bod gyda chi danwydd gwresogi digonol i'ch tŷ. Cofiwch wneud trefniadau i gael offer gwresogi amgen yn ogystal â thanwydd digonol ar ei gyfer rhag ofn y cewch chi doriad trydan
Daliwch ati i awyru'r cartref pan ydych yn defnyddio gwresogyddion cerosin er mwyn peidio â chael mygdarthau gwenwynig. Cofiwch gadw'r offer diffodd tân wrth law a sicrhau bod pawb yn y tŷ yn gwybod sut i'w defnyddio
Gwrandewch ar yr orsaf radio leol neu'r teledu er mwyn cael rhagolygon y tywydd a gwybodaeth argyfwng
Cofiwch fwyta ac yfed digonedd o ddiodydd yn rheolaidd (ceisiwch beidio ag yfed alcohol a chaffein)
Gwisgwch yn briodol. Mae sawl haen o ddillad ysgafn, llac yn well nag un haen drwchus. Dylai'r haen allanol fod yn wrth-ddŵr. Mae dyrnfolau yn fwy twym na menig. Dylech wisgo het, bob amser gan fod y rhan fwyaf o wres y corff yn cael ei golli trwy'r pen.
Gan bwyll os ydych chi'n sylwi ar arwyddion ewinrhew: dim teimlad yn y traed a'r dwylo sydd a lliw gwyn neu lwydwyn arnynt. Os gwelwch chi'r symptomau ewch i gael cymorth meddygol ar unwaith
Cadwch eich llygaid ar agor am arwyddion oerfel; methu stopio crynu, methu cofio pethau, dryswch, bratiogrwydd, lleferydd yn aneglur, syrthni a lludded i bob golwg. Os gwelwch chi'r symptomau hyn, symudwch y person i fan twym, tynnu unrhyw ddillad gwlyb oddi amdano/amdani, twymo'r corff o'r tu mewn yn gyntaf trwy roi iddynt ddiod boeth ddi-alcohol (os yw'r person yn ymwybodol). Ewch i mo'yn cymorth meddygol ar unwaith.
Os oes gyda chi deulu a ffrindiau sy'n agored i niwed, fel yr henoed, cofiwch gysylltu â hwy/fynd i'w gweld yn rheolaidd

Cynt

Nesaf

ID: 176, adolygwyd 17/09/2021