Diogelu Oedolion a Phlant

Derbyn

• Gwrandewch yn ofalus ar yr hyn sy'n cael ei ddweud, heb arddangos syfrdandod nac anghrediniaeth. Derbyniwch yr hyn a ddywedir ac er y gall y plentyn, yr unigolyn ifanc neu'r oedolyn sydd mewn perygl ac yn gwneud yr honiad fod yn hysbys i chi fel rhywun nad yw bob amser yn dweud y gwir, ni ddylai hyn ddylanwadu ar eich dyfarniad nac annilysu eu honiad. Peidiwch â cheisio ymchwilio i'r honiad. 

Cysuro

• Rhowch sicrwydd, byddwch yn onest a pheidiwch â gwneud addewidion na allwch eu cadw, e.e. 'Mi wna' i aros gyda chi', neu, 'Bydd popeth yn iawn nawr'.
• Ceisiwch leddfu euogrwydd, os yw'r unigolyn yn cyfeirio at hynny, e.e. 'Nid chi sydd ar fai. Nid eich bai chi yw hyn'.
• Peidiwch ag addo cyfrinachedd oherwydd bydd angen i chi drosglwyddo'r wybodaeth ymlaen ac mae angen i'r plentyn, yr unigolyn ifanc neu'r oedolyn sydd mewn perygl wybod hyn.

Ymateb

• Gallwch ofyn cwestiynau ond ni ddylid casglu mwy o wybodaeth nag sy'n angenrheidiol i egluro'r honiad, ac fel rheol dim ond siarad â'r unigolyn dan sylw yn uniongyrchol sydd ei angen. Mae'n well os gall yr unigolyn roi adroddiad heb ymyrraeth, ac heb i unrhyw gwestiynau gael eu gofyn. Gallwch annog yr unigolyn i ddweud wrthych beth ddigwyddodd yn ei eiriau ei hun trwy ddefnyddio awgrymiadau amhenodol a chwestiynau penagored fel 'esboniwch beth ddigwyddodd', 'disgrifiwch beth ddigwyddodd', 'a oes unrhyw beth arall rydych eisiau ei ddweud?'
• Y cwestiynau penagored mwyaf cyffredin yw'r rhai canlynol: Beth ddigwyddodd? Pryd ddigwyddodd hyn? Ble ddigwyddodd hyn? Pwy oedd yno? Peidiwch byth â gofyn 'pam', gan y gall hyn awgrymu eich bod yn trosglwyddo'r bai.
• Peidiwch â chasglu datganiadau 'tyst' oni bai fod y Tîm Asesu Gofal Plant/Tîm Diogelu Oedolion yn gofyn amdanynt a pheidiwch â gofyn i'r unigolyn ailadrodd ei honiad wrth rywun arall oherwydd efallai ei fod yn teimlo nad yw'n cael ei gredu a gall ei atgof o'r hyn a ddigwyddodd newid. Peidiwch â beirniadu'r troseddwr oherwydd gall fod gan y plentyn, yr unigolyn ifanc neu'r oedolyn sydd mewn perygl gysylltiad emosiynol cadarnhaol â'r unigolyn hwn o hyd.

Cofnod

• Cadwch gofnod cywir o'r hyn y mae'r unigolyn wedi'i ddweud yn ei eiriau ei hun, gan nodi unrhyw gwestiynau rydych wedi'u gofyn. Nodwch y dyddiad/blwyddyn a'r amser a chadwch eich nodiadau. Peidiwch â digio gyda defnydd o unrhyw iaith neu eiriau ymosodol a ddefnyddir i ddisgrifio'r cam-drin. Os ydych wedi gweld unrhyw gleisio gweladwy, mae'n ddefnyddiol nodi'r lleoliad ond peidiwch â gofyn i'r unigolyn dynnu unrhyw ddilledyn at y diben hwn. Cofnodwch ddatganiadau ac agweddau gweladwy yn hytrach na'ch dehongliadau neu'ch rhagdybiaethau.