Monitro cyfansoddion organig anweddol

Mae cyfansoddion organig anweddol mewn aer wedi cael eu monitro gan ddefnyddio tiwbiau tryledu rhwng 8 Mawrth 2024 a 13 Awst 2024. Gelwir y tiwbiau tryledu a ddefnyddir ar gyfer y gwaith monitro hwn yn diwbiau TENAX, ac fe’u darparwyd gan yr un labordy sy’n darparu’r dadansoddiad o’r tiwbiau hydrogen sylffid.

Yn ystod y cyfnod datguddiad diweddaraf, gosodwyd tiwbiau wrth ymyl y tiwbiau hydrogen sylffid yn y safleoedd cymunedol, ac eithrio safleoedd D3, D5, D9, D11 a D12. Gosodwyd tiwbiau hefyd yn D13 (Doc Penfro), D14 (Tyddewi), Saron (D15) a Llandarcy (D16).

Ar y safle, cawsant eu lleoli yn safleoedd WL2, WL4 a WL5 ochr yn ochr â'r tiwbiau hydrogen sylffid.

Mae tiwbiau tryledu cyfansoddion organig anweddol yn gweithio yn yr un ffordd â thiwbiau tryledu hydrogen sylffid, h.y. yn ystod y cyfnod datguddio mae aer yn rhydd i gylchredeg i mewn i'r tiwb ac ar ddiwedd y cyfnod caiff y tiwb ei selio a'i ddychwelyd i'r labordy i'w ddadansoddi.

3.2.1 Adolygiad o ganlyniadau cyfansoddion organig anweddol

Mae cyfansoddion organig anweddol yn amrywiaeth gymhleth o sylweddau cemegol. Fel hydrogen sylffid, gallant gael eu cynhyrchu a’u rhyddhau gan amrywiaeth o brosesau naturiol a gweithgareddau dynol. Diffinnir y grŵp mawr hwn o gyfansoddion ar sail eu gallu i fodoli fel anwedd. Enghreifftiau cyffredin yw’r aroglau adnabyddadwy sy’n gysylltiedig â phaent a phetrol, yr arogl y gellir ei ganfod o beraroglydd aer ac arogl glaswellt newydd ei dorri. Mae’r aroglau hyn i gyd yn deillio o bresenoldeb ystod o wahanol gyfansoddion organig anweddol, y mae rhai ohonynt yn cynhyrchu arogl canfyddadwy.

Cyflwynir tystysgrif labordy y cyfansoddion organig anweddol ar gyfer y cyfnod cyswllt diweddaraf yn Atodiad 2. Dadansoddwyd pob un o'r tiwbiau ar gyfer yr 20 cyfansoddyn organig anweddol y canfuwyd eu bod yn bresennol yn y crynodiad uchaf. Bydd darllenwyr yn gweld bod y dystysgrif yn sawl tudalen o hyd ac yn cynnwys tablau o ddata o bob un o’r gwahanol safleoedd monitro. Er mwyn helpu i ddeall, delweddu ac asesu’r data hyn, mae’r data crynodiad a fynegir fel µg/m³(microgramau fesul metr ciwbig o aer) wedi’u tynnu o golofn olaf y dystysgrif a’u hailadrodd yn nhabl 3-6, sy’n cwmpasu sawl tudalen. Mae’r un data hyn hefyd yn cael eu cyflwyno’n graffigol fel cyfres o siartiau yn dilyn y tabl.

Ar ochr dde’r data monitro yn nhabl 3-6 mae meini prawf a ddefnyddir i asesu ansawdd aer. Daw'r rhain o amrywiaeth o ffynonellau a'u bwriad yw darparu ffon fesur y gall y darllenydd ei ddefnyddio i werthfawrogi'n well y lefelau a adroddir o'r tiwbiau tryledu. Fel y nodwyd ym mhob adolygiad monitro blaenorol, mae'n amlwg o'r gymhariaeth hon fod y lefelau crynodiad a amcangyfrifwyd o'r tiwbiau lawer gwaith yn is na'r meini prawf hyn, lle canfuwyd bod gwerthoedd ar gael ar hyn o bryd.

Ynghyd ag adolygiad o’r siartiau mae’r canlynol yn amlwg:

mae’r cyfansoddion organig anweddol a adroddwyd yn parhau i gael eu canfod ar lefelau isel iawn, ychydig yn uwch na’r lefel canfod mewn llawer o achosion.
mae rhai cyfansoddion yn cael eu canfod ar grynodiad uwch oddi ar y safle o’u cymharu â’r tiwbiau sydd wedi’u lleoli ar y safle, ac i’r gwrthwyneb.
Mae gan y safleoedd oddi ar y safle yn Ne Cymru (D13 i D16) lefelau uwch o gyfansoddion organig anweddol penodol o gymharu â'r safleoedd cymunedol (D1 i D12) o amgylch y safle tirlenwi. Mae'r lefelau yn dal yn is na'r meini prawf gwerthuso

Tabl 3‑6 Canlyniadau o diwbiau tryledu (µg/m3)

Cyfansoddion organig anweddol	D1	D2	D4	D6	D7	D8	D10	D13	D14	D16	D15	WL2	WL4	WL5	Astudiaeth lefel asesiad amgylcheddol ac asiantaeth yr amgylchedd 2010
Asid 1,2-bensendeucarbocsylig, bis(2-methylpropyl) ester	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	2.6	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data
Asid 1,4-bensendeucarbocsylig, bis(2-ethylhecsyl) ester	20	47 27	dim data	dim data	dim data	124	38	63	dim data	33	50	69	45	55	dim data
1-Butanol	dim data	0.7	dim data	dim data	<0.2	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data
1-Hecsanol, 2-ethyl-	0.8	2.6	0.8	0.6	0.5	1.1	1.2	0.7	1.6	0.7	1.1	1.0	1.0	1.3	570
1-Propanon, 2-bromo-1-ffenyl-	dim data	dim data	dim data	<0.5	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data
Asid asetig	0.4	0.4	0.4	0.2	0.2	dim data	0.2	0.4	0.5	0.5	0.5	dim data	1.2	dim data	3700
Acetoffenon**	0.9	1.3	1.7	1.8	<0.3	2.3	1.7	1.8	1.9	2.2	1.8	1.6	1.8	2.0	dim data
Behenyl bensoad	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	27	dim data
Bensaldehyd**	1.2	1.4	1.8	1.4	0.6	2.1	1.8	2.0	1.9	2.2	2.2	1.6	2.0	1.8	350
Bensen	1.1	0.4	0.5	0.3	0.4	dim data	0.4	0.4	0.4	dim data	0.4	dim data	0.4	dim data	5/30
Bensenasetaldehyd**	dim data	dim data	dim data	<0.3	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data
Asid bensencarbothioig	dim data	dim data	0.6	dim data	dim data	dim data	0.6	dim data	0.6	0.9	0.6	dim data	0.7	dim data	dim data
Bensensylffonameid, N-bwtyl-	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	3.8	dim data	1.5	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data
Asid bensöig	2.3	1.8	3.4	2.0	<0.3	5.9	4.4	3.5	2.5	7.3	4.6	4.1	4.6	5.2	dim data
Asid bensöig, tetradesil ester	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	10	dim data	dim data	dim data
Bensothiasol	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	1.0	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data
Asid bensoylformig	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	0.7	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data
Bwtan	0.7	0.5	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	0.5	0.4	dim data	0.5	dim data	dim data	dim data	dim data
Cylchohecsan, isothiocyanad-	dim data	dim data	dim data	dim data	<0.4	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data
Cylchopentasilocsan, decamethyl-	dim data	1.5	dim data	1.3	<0.9	dim data	dim data	dim data	dim data	1.9	2.0	dim data	dim data	dim data	dim data
Cylchotetrasilocsan, octamethyl-	1.6	2.8	1.7	2.1	1.3	dim data	1.7	dim data	1.8	2.2	1.8	2.3	2.0	2.4	dim data
Cylchotrisilocsan, hecsamethyl-	2.9	dim data	3.7	4.8	3.3	5.5	3.5	2.7	5.0	5.2	4.7	5.5	5.2	4.9	dim data
Decanal**	0.6	dim data	0.8	0.6	0.4	dim data	dim data	dim data	0.9	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data
Dibutyl adipate	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	1.7	dim data	2.7	dim data
Ffthalad Dibutyl	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	9.6	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data
Ffthalad Deuethyl	dim data	dim data	dim data	3.9	dim data	46	3.6	11	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	6.1	dim data
Deuffenyl sylffid	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	1.8	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data
Docosan	dim data	20	dim data	dim data	dim data	25	dim data	14	dim data	dim data	29	8.8	dim data	17	dim data
Eicosane	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	32	dim data	44	dim data	dim data	dim data	13	dim data
Heptadecan, 9-octyl-	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	61	dim data	dim data	dim data
Heptanal	dim data	dim data	dim data	dim data	<0.3	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data
Hecsanal**	dim data	dim data	dim data	dim data	0.4	dim data	dim data	dim data	0.5	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data
Hecsan, 2,4-deumethyl-	dim data	dim data	1.0	0.3	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	1.0	dim data	dim data
Isopropyl palmitat	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	7.1	dim data	8.7	dim data
Methan, iodo-	1.5	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data
Nonanal**	9.4	6.3	9.3	3.1	2.1	11	12	2.1	4.2	7.9	4.2	4.9	13	8.4	dim data
Asid nonanöig	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	0.9	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	1.0	dim data	dim data
Octacosane	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	28	dim data	dim data	dim data	dim data	19	dim data	dim data
Octadecane	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	12	dim data	dim data	dim data	dim data
Octanal**	0.7	0.6	0.9	0.4	0.4	1.1	1.2	dim data	0.8	0.7	dim data	0.6	1.2	dim data	dim data
Octan	0.8	0.5	dim data	dim data	dim data	dim data	1.1	dim data	dim data	0.7	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data
Pentacosan	4.0	2.5	7.4	dim data	dim data	7.2	dim data	3.0	11	3.2	dim data	3.4	5.8	6.8	dim data
Ffenol	0.5	0.6	0.6	0.3	0.3	0.9	0.7	0.6	0.7	0.7	0.7	0.7	0.6	0.6	200/3900
Ffenylmalëic anhydrid	0.9	0.7	1.6	0.5	dim data	2.6	1.6	2.0	1.7	2.8	1.9	1.8	1.7	2.2	dim data
Nifer o gyfansoddion. Heb eu hadnabod	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data
Silanedeuol, deumethyl-	0.7	0.5	1.0	dim data	<0.2	0.8	0.7	dim data	0.5	0.4	0.5	0.6	0.7	0.6	dim data
Tetracosan	9.4	35	9.1	dim data	dim data	22	13	dim data	3.8	dim data	48	12	dim data	29	dim data
Tetrahydrofuran	dim data	dim data	dim data	dim data	0.2	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data
Tolwen	dim data	dim data	dim data	<0.2	<0.2	dim data	dim data	0.7	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data

Nodiau:

** Gall cyfansoddion fod yn wneuthurbeth oherwydd adwaith osôn â sorbent Tenax.

Mae cyfansoddion sydd ag ansawdd cyfatebol islaw 85% yn cael eu nodi fel hunaniaeth betrus a’u dangos mewn llythrennau italig. Mae’r cyfansoddion hyn y tu allan i gwmpas achrediad labordy Gwasanaeth Achredu’r Deyrnas Unedig.

Mae’n ymddangos bod pyst pren yn D9 Pont Rudbaxton wedi cael eu staenio’n ddiweddar. Ni wyddys yn union pryd y gwnaed y gwaith hwn ond nid oedd cyn 21 Mawrth 2024 yn ôl yr hyn a welir wrth adolygu’r ffotograffau.

Meini prawf gwerthuso:

EAL / EA 2010 – lefel asesiad amgylcheddol. Mae’r lefelau asesiad amgylcheddol yn cynrychioli crynodiad llygryddion (µgm3) mewn aer amgylchynol lle na ddisgwylir unrhyw risgiau sylweddol na’r risgiau lleiaf i iechyd dynol.

Mae gwerthoedd lefel asesiad amgylcheddol a gymerwyd o asesiad risg allyriadau aer ar gyfer eich trwydded amgylcheddol ar gael ar gov.uk a gwerthoedd Asesiad Amgylcheddol 2010 o Adroddiad Asiantaeth yr Amgylchedd: P1-396/R Tabl 5.2.

Mae'r siartiau canlynol yn cynnwys y wybodaeth o Dabl 3-6;

Siart 3 1 Cyfansoddion organig anweddol a ganfuwyd yn D1