Adroddiad Ansawdd Aer 6

Monitro tiwbiau tryledu

3.1 Monitro hydrogen sylffid

Mae tiwbiau tryledu sy’n monitro hydrogen sylffid wedi’u gosod mewn 12 lleoliad oddi ar y safle i wahanol gyfeiriadau cwmpawd o amgylch safle tirlenwi Withyhedge, gyda thiwbiau ychwanegol ar y safle, fel y dangosir yn ffigurau 3-1 a 3-2. 

Mae’r tiwbiau wedi’u lleoli i ganiatáu aer i symud yn rhydd, diogelwch yn ystod y gwaith cynnal a chadw, ac i ystyried difrod, lladrad neu fandaliaeth bosibl.  Mae addasrwydd y sefyllfaoedd monitro yn cael ei adolygu wrth i'r rhaglen ddatblygu, felly, ar 4 Mehefin 2024, ychwanegwyd dau safle monitro ychwanegol at y rhwydwaith, sef D11 ym Mhrendergast a D12 yng Nghrundale. 

 

Fel yr amlygwyd yn adroddiad cryno 5, ar 11 Gorffennaf 2024 gosodwyd tiwb ychwanegol (y cyfeirir ato fel SCH1) wrth ymyl yr orsaf fonitro barhaol a osodwyd gan Gyngor Sir Penfro yn Ysgol Spittal. 

I gynorthwyo gyda rhoi canlyniadau D1 i D12 yn eu cyd-destun ehangach, gosodwyd tiwbiau tryledu hefyd mewn pedwar safle oddi ar y safle yn ystod y cyfnod monitro diweddaraf.  Y safleoedd hyn oedd:

• Doc Penfro, rhwng archfarchnad Aldi a’r eglwys gyfagos (tiwb D13),
• Tyddewi, yn agos at yr ysgol gynradd (tiwb D14)
• Heol Saron, Rhydaman, ~100m i'r gorllewin o'r ysgol gynradd (tiwb D15)
• Ffordd Coed Darcy, Llandarcy oddi ar gyffordd 43 yr M4 (tiwb D16)

 

Crynhoir manylion pob safle yn nhabl 3-1.

Yn ogystal â'r gwaith monitro oddi ar y safle, mae tiwbiau tryledu hefyd wedi'u gosod ar y safle yn safle tirlenwi Withyhedge. Crynhoir y safleoedd hyn yn nhabl 3-2 ac fe'u dangosir yn ffigur 3-2.

 

Tabl 3‑1  Safleoedd monitro oddi ar y safle

Lleoliadau monitro cymunedol

Ffigur 3-1 a 3-2 cyfeirnod	Disgrifiad o’r lleoliad	Safle	Uchder uwchlaw’r ddaear (metrau)
D1	Croesffordd Spittal Cross i’r gorllewin o Spittal	Celfi stryd ar y groesffordd	0.6 (safleoedd hen a newydd)
D2	Gerllaw Ysgol Spittal	Polyn lamp	2.1
D3	Cornel Spring Gardens a Castle Rise, Spittal. Gerllaw fferm	Polyn lamp	2.1
D4	Croesffordd y B4329 a Spring Gardens i’r dwyrain o Spittal	Celfi stryd	2
D5	Ffordd y B4329 rhwng Scolton a Bethlehem	Celfi stryd	2.2
D6	Ffordd y B4329 ym Methlehem	Polyn lamp	2.2
D7	Ar y ffordd tuag at y gorllewin o Poyston Cross	Polyn lamp	2.2
D8	Gerllaw eiddo yn Poyston Water	Polyn lamp	2.1
D9	Pont Rudbaxton Water	Ochr ogleddol y bont	1.2
D10	Gerllaw’r gyffordd â’r A40 ger tafarn Corner Piece	Polyn lamp	1.9
D11	Ffordd Llwynhelyg, Prendergast	Arwyddbost	1.8
D12	Ffordd y B4329 Crundale ger y gyffordd â Cross Lane	Arwyddbost	1.8
D13	Doc Penfro, rhwng Aldi a'r eglwys	Arwyddbost	1.8
D14	Tyddewi, gerllaw ysgol gynradd	Arwyddbost	1.8
D15	Saron, Rhydaman	Arwyddbost	1.8
D16	Llandarcy	Polyn lamp	1.8
SCH1	Gerllaw monitor y cyngor yn Ysgol Spittal	Ar y ffens wrth ymyl monitor mewnlif aer y cyngor	1.8

 

Tabl 3‑2  Safleoedd monitro

Lleoliadau monitro ar y safle

Ffigur 3-1 a 3-2 cyfeirnod	Disgrifiad o’r lleoliad	Safle	Uchder uwchlaw’r ddaear (metrau)
Ramp mynediad (WL1)	Ochr ddwyreiniol y ramp mynediad	Polyn metel	2.1
Pyst ffens dwyreiniol (WL2)	Postyn ffens yn agos at ymyl y capio parhaol	Postyn ffens	1.1
Sgitiau sbwriel (WL3)	Polyn metel yn agos at ymyl y capio parhaol	Polyn metel	2.2
Postyn ffens orllewinol (WL4)	Postyn ffens i’r gorllewin o’r capio dros dro	Postyn ffens	0.9
Tŵr teledu cylch cyfyng (WL5)	Polyn metel i’r de o gell weithredol 8	Polyn metel	2.2
Cell IBC 8 (WL6)	Polyn metel i’r gorllewin o gell weithredol 8	Polyn metel	1.65
Cell 7 cornel IBC (WL7)	Polyn metel i’r de o gell 7	Polyn metel	1.9

 



Ffigur 3‑1  Safleoedd monitro cymunedol D1 i D12 a SCH

 



Ffigur 3‑2  Safleoedd monitro ar y safle

 

3.1.1 Adolygiad o ganlyniadau hydrogen sylffid

Mae canlyniadau monitro tiwbiau tryledu hydrogen sylffid yn cael eu crynhoi yn nhablau 3-3 a 3-4.  Mae’r tystysgrifau labordy gwreiddiol o’r gwaith monitro diweddaraf wedi’u cynnwys yn Atodiad 1.  Defnyddir y term ‘cyfnod cyswllt’ i ddiffinio’r cyfnod samplu pan oedd aer yn gallu tryledu i’r tiwbiau cyn i’r tiwbiau gael eu tynnu i lawr, eu selio a’u dychwelyd i’r labordy i’w dadansoddi.  Mae dadansoddiad wedi’i wneud yn Gradko International, sy’n un o labordai profi achrededig Gwasanaeth Achredu’r Deyrnas Unedig (Rhif 2187).

Yn ystod y cyfnod cyswllt cyntaf, roedd gwastraff yn cael ei symud o gopa’r safle, roedd ffynhonnau nwy yn cael eu drilio i mewn i’r màs gwastraff, ac roedd gwaith capio dros dro ar yr ystlys sy’n wynebu’r gorllewin yn mynd rhagddo.  Yn ystod yr ail a’r trydydd cyfnod cyswllt roedd gwaith capio yn parhau a gwaith echdynnu nwy yn ymestyn i ardaloedd newydd eu capio.  Yn y cyfnodau dilynol, roedd gwaith capio wedi'i gwblhau ac yn cael ei gynnal a'i gadw’n weithredol.  

 

Tabl 3‑3  Canlyniadau hydrogen sylffid (H₂S) o safleoedd monitro yn y gymuned

Disgrifiad	Cyfnod cyswllt: 5 Chwefror - 1 Mawrth	Cyfnod cyswllt: 1 Mawrth - 3 Ebrill	Cyfnod cyswllt: 3 Ebrill - 7 Mai	Cyfnod cyswllt: 7 Mai - 4 Mehefin	Cyfnod cyswllt: 4 Mehefin - 9 Gorff	Cyfnod cyswllt: 12 Gorff - 13 Awst (1)
Nwy	Hydrogen Sulphide (H2S)	Hydrogen Sulphide (H2S)	Hydrogen Sulphide (H2S)	Hydrogen Sulphide (H2S)	Hydrogen Sulphide (H2S)	Hydrogen Sulphide (H2S)
Lleoliad	ppb	ppb	ppb	ppb	ppb	ppb
Labordy – Gwag	0.05	0.04	0.05	0.06	0.04	0.03

 

 

Safleoedd monitro cymunedol	Cyfnod cyswllt: 5 Chwefror - 1 Mawrth	Cyfnod cyswllt: 1 Mawrth - 3 Ebrill	Cyfnod cyswllt: 3 Ebrill - 7 Mai	Cyfnod cyswllt: 7 Mai - 4 Mehefin	Cyfnod cyswllt: 4 Mehefin - 9 Gorff	Cyfnod cyswllt: 12 Gorff - 13 Awst (1)
Cyffordd i’r gorllewin o Spittal  - D1	<0.08	Wedi’u tynnu i ffwrdd	0.12	<0.07	<0.06	<0.06
Ysgol Spittal  - D2	<0.08	<0.06	0.14	<0.07	<0.06	<0.06
Spittal - D3	<0.08	<0.06	0.07	<0.07	0.06	<0.06
Scolton Uchaf - D4	<0.08	<0.06	0.14	<0.07	0.06	<0.06
Heol Scolton - D5	<0.08	<0.06	<0.06	<0.07	<0.06	<0.06
Bethlehem - D6	<0.08	<0.06	<0.06	<0.07	<0.06	<0.06
Poyston Cross - D7	<0.08	<0.06	<0.06	<0.07	<0.06	<0.06
Poyston Water - D8	<0.08	<0.06	0.06	0.09	0.28	<0.06
Rudbaxton - D9	0.1	0.07	0.07	0.1	<0.06	<0.06
Cyffordd yr A40 - D10	<0.08	0.07	Wedi’u tynnu i ffwrdd	<0.07	<0.06	<0.06
Heol Llwynhelyg - D11	Dim Data	Dim Data	Dim Data	Dim Data	<0.06	0.16
Crundale - D12	Dim Data	Dim Data	Dim Data	Dim Data	<0.06	<0.06
Ysgol Spittal – SCH1	Dim Data	Dim Data	Dim Data	Dim Data	Dim Data	<0.06

 

 

Safleoedd eraill oddi ar y safle	Cyfnod cyswllt: 5 Chwefror - 1 Mawrth	Cyfnod cyswllt: 1 Mawrth - 3 Ebrill	Cyfnod cyswllt: 3 Ebrill - 7 Mai	Cyfnod cyswllt: 7 Mai - 4 Mehefin	Cyfnod cyswllt: 4 Mehefin - 9 Gorff	Cyfnod cyswllt: 12 Gorff - 13 Awst (1)
Doc Penfro - D13	Dim Data	Dim Data	Dim Data	Dim Data	Dim Data	<0.06
Tyddewi - D14	Dim Data	Dim Data	Dim Data	Dim Data	Dim Data	<0.08
Saron, Rhydaman - D15	Dim Data	Dim Data	Dim Data	Dim Data	Dim Data	<0.06
Llandarcy - D16	Dim Data	Dim Data	Dim Data	Dim Data	Dim Data	<0.06

 

 Noder:

(1) Datguddiad ar gyfer pob tiwb oedd: yn D1 i D12 12 Gorffennaf – 13 Awst, SCH1 11 Gorffennaf – 13 Awst, D13 a D14 17 Gorffennaf – 13 Awst, D15 11 Gorffennaf – 14 Awst, D16 12 Gorffennaf – 14 Awst. 

 

Tabl 3-4 Canlyniadau monitro hydrogen sylffid (H2S) ar y safle

 

Disgrifiad	Cyfnod cyswllt: 8 Chwefror-1 Mawrth	Cyfnod cyswllt: 1 Mawrth-3 Ebrill	Cyfnod cyswllt: 3 Ebrill-7 Mai	Cyfnod cyswllt: 7 Mai-4 Mehefin	Cyfnod cyswllt: 4 Mehefin–9 Gorffennaf	Cyfnod cyswllt: 1 Gorffennaf–14 Awst
Nwy	hydrogen sylffid (H2S)	hydrogen sylffid (H2S)	hydrogen sylffid (H2S)	hydrogen sylffid (H2S)	hydrogen sylffid (H2S)	hydrogen sylffid (H2S)
Lleoliad	ppb	ppb	ppb	ppb	ppb	ppb
Labordy - gwag	0.05	0.04	dim data	dim data	dim data	dim data
Ramp mynediad (WL1)	1.48	collwyd	dim data	dim data	dim data	dim data
Pyst ffens  (WL2)	1.82	dim data	dim data	0.27	0.1	<0.06
Litter skids (WL3)	2.04	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data
Sgitiau sbwriel  (WL4)	0.29	1.38	0.31	0.12	<0.06	<0.06
Postyn ffens cae  (WL5)	0.6	4.4	9.24	2.16	1.11	0.09
Cell IBC 8 (WL6)	1.04	dim data	dim data	dim data	dim data	dim data
Cell 7 cornel IBC  (WL7)	1.8	6.54	3.97	dim data	dim data	dim data

 

Mae cymhariaeth o'r crynodiadau a ganfuwyd gan ddefnyddio tiwbiau tryledu yn y gymuned â'r meini prawf gwerthuso ar sail iechyd yn nhabl 3-5 yn dangos bod y crynodiadau'n parhau i fod yn is na'r gwerthoedd canllaw hyn ar gyfer cysylltiad canolradd/oes.

Mae'r crynodiadau a gafwyd yn y gymuned o amgylch y safle tirlenwi hefyd yr un fath â'r rhai a ganfuwyd yn y 4 safle arall yn Ne Cymru (D13 i D16).

 

Tabl 3‑5  Gwerthoedd canllaw sy’n seiliedig ar iechyd y cyfeirir atynt

(Gwerthoedd a gymerwyd o gyfeiriadau 1 a 2)

 

Nwy	Meini prawf cysylltiad canolradd (hyd at un flwyddyn)	Meini prawf cysylltiad oes
Crynodiad hydrogen sylffid	20 ppb (30 µg/m3)	1 ppb (2 μg/m3)

 

Mae crynodiadau hydrogen sylffid a adroddwyd o'r tiwbiau a ddatgelwyd ar y safle wedi parhau i ostwng, gyda'r canlyniadau diweddaraf yn debyg i'r rhai a gofnodwyd yn y safleoedd monitro oddi ar y safle. 

Mae’r crynodiadau hyn ar y safle sawl trefn maint yn is na therfyn cysylltiad y gweithle o 5,000 ppb am gyfnod cyfeirio wyth awr cyfartalog wedi’i i bwysoli (Cyf 3). Mae hyn yn awgrymu nad yw’r lefelau amgylchynol ar y safle yn peri risg hirdymor i weithwyr safle ac yn helpu i roi’r lefelau crynodiad a ganfuwyd yn eu cyd-destun.