Cynllun Strategol Y Gymraeg Mewn Addysg

Deilliant 2

Mae mwy o blant dosbarth derbyn / plant pump oed yn derbyn eu haddysg drwy gyfrwng y Gymraeg

Ble rydyn ni nawr:

Disgyblion y Dosbarth Derbyn

• Mewn sawl ardal, mae plant yn mynychu Cylch Meithrin lleol cyn dechrau yn yr ysgol ac mae hyn yn rhoi trochi cynnar gwerthfawr yn yr iaith Gymraeg. 
• Mae'r rhan fwyaf o blant yn dechrau ym meithrinfa‘r ysgol cyn dechrau yn y Dosbarth Derbyn yn y tymor yn dilyn eu pen-blwydd yn 4 oed.  Yng nghyfrifiad disgyblion Ionawr 2020, addysgwyd 282 o ddisgyblion drwy gyfrwng y Gymraeg yn y grŵp eleni ac mae hyn yn gyson â niferoedd y grwpiau blwyddyn ym Mlwyddyn 1.
• Mae'n rhesymol dweud, unwaith y bydd plant yn dechrau ar eu taith addysg drwy gyfrwng y Gymraeg yn y feithrinfa, eu bod yn tueddu i aros gyda'r cyfrwng iaith hwn tan ddiwedd cyfnod allweddol 2. 

Cyllid Grant

• Mae'r Cyngor wedi llwyddo i gael arian grant gan Lywodraeth Cymru gan Fand A Rhaglen Cymunedau Dysgu Cynaliadwy, y Grant Cyfalaf Cymraeg mewn Addysg a'r Grant Cyfalaf Gofal Plant i ehangu'r ddarpariaeth cyfrwng Cymraeg yn Sir Benfro. 
• Mae Ysgol Hafan y Môr ac Ysgol Caer Elen wedi'u hadeiladu/sefydlu oherwydd Rhaglen Cymunedau Dysgu Cynaliadwy. 
• Yn yr un modd, mae ysgol gynradd cyfrwng Cymraeg newydd i’w hadeiladu ym Mhenfro yn dilyn cais llwyddiannus i'r Grant Cyfalaf Cymraeg mewn Addysg a'r Grant Cyfalaf Gofal Plant a gobeithio bydd yn derbyn plant o fis Medi 2024.  Bydd hyn yn ychwanegu'n sylweddol at allu'r sector cyfrwng Cymraeg.

Darpariaeth ar gyfer Hwyrddyfodiaid

• Ar hyn o bryd, mae tair canolfan iaith i gefnogi anghenion iaith hwyrddyfodiaid ar Gampysau Preseli, Bro Gwaun a Chaer Elen. Mae'r tair canolfan yn cyflogi staff llawn amser i gefnogi disgyblion. Caiff disgyblion sydd angen cymorth iaith ychwanegol eu nodi gan ysgolion clwstwr a rhoddir gwybod i rieni / gwarcheidwaid am fanteision mynychu'r ganolfan iaith.
• Y patrwm arferol yw i ddisgyblion yng nghyfnod allweddol 2 fynychu'r ganolfan dalgylch am ddau ddiwrnod yr wythnos i ddechrau sydd wedyn yn gostwng i unwaith yr wythnos wrth iddynt ddod yn fwy cymwys yn yr iaith. Mae staff y canolfannau iaith yn Ysgol Bro Gwaun ac Ysgol Bro Preseli yn ymweld ag ysgolion yn bwrpasol i roi cymorth ychwanegol i hwyrddyfodiaid yn amgylchedd eu hysgolion a thrafod cynnydd gyda'u hathrawon dosbarth.
• Ar ddiwedd eu hamser yn y ganolfan bydd disgyblion wedi ennill lefel o ddealltwriaeth a rhuglder sy'n eu galluogi i gael mynediad llawn i'r cwricwlwm drwy gyfrwng y Gymraeg. Mae faint o amser y mae disgyblion yn mynychu canolfan iaith yn amrywio ac mae'n dibynnu ar ffactorau fel oedran a dawn i ddysgu iaith ychwanegol.

Beth fyddwn ni'n ei wneud:

Disgyblion y Dosbarth Derbyn

• Bydd ein targed ar gyfer mesur y cynnydd disgwyliedig yn nifer y plant yn y Dosbarth Derbyn (4 oed) yn adlewyrchu'r targed ar gyfer disgyblion Blwyddyn 1 a amlinellir yn Adran 4. Ar y sail bod y rhan fwyaf o ddisgyblion yn dechrau'r ysgol yn y Dosbarth Derbyn, h.y. yn dilyn eu pen-blwydd yn 4 oed, nid Blwyddyn 1, yna mae hyn yn gyfiawnhad rhesymol.  Ein targed felly yw cynyddu'r nifer i rhwng 82 a 127 o ddisgyblion yn ystod oes y Rhaglen.
• Yn unol â'n cynlluniau i gyrraedd y targed cyffredinol o 10 mlynedd, bydd ein strategaethau i gynyddu nifer y plant yn y Dosbarth Derbyn sy'n cael eu haddysgu drwy gyfrwng y Gymraeg yn cynnwys y canlynol:
• Trosi ysgolion sydd wedi'u categoreiddio ar hyn o bryd fel ysgolion Ffrwd Ddeuol i fod yn gwbl gyfrwng Cymraeg dros amser, neu drwy geisio cryfhau'r cynnig cyfrwng Cymraeg yn sylweddol. Yn seiliedig ar brofiad blaenorol, rydym yn cydnabod bod lleoliadau cyfrwng Cymraeg annibynnol yn fwy ffafriol i gynyddu nifer y disgyblion cyfrwng Cymraeg a'u bod yn fuddiol yng nghyd-destun addysg Gymraeg drochi. Fodd bynnag, rydym hefyd yn cydnabod bod hyn yn gofyn am gynllunio sylweddol, ond yn amodol ar gymeradwyaeth, mae'n ymarferol yng nghyd-destun cynllun deng mlynedd;
• Sefydlu ysgolion cyfrwng Cymraeg newydd mewn ardaloedd lle nad oes darpariaeth ar hyn o bryd, e.e. ardal Aberdaugleddau;
• Ymestyn dalgylchoedd ysgolion cyfrwng Cymraeg presennol lle maent yn gyfagos i ardaloedd lle nad oes darpariaeth ar hyn o bryd.
• Bydd Mudiad Meithrin yn cefnogi pob Cylch Meithrin yn Sir Benfro i roi gwybod i rieni/gofalwyr am fanteision addysg cyfrwng Cymraeg a dwyieithrwydd. Bydd gwybodaeth yn parhau i gael ei darparu drwy daflenni, gwefannau a chyfryngau cymdeithasol gan gynnwys y llwyfan digidol a nodir yng Nghanlyniad 1.
• Bydd Cylchoedd Meithrin Unigol yn parhau i weithio'n agos gyda'u hysgolion cyfrwng Cymraeg lleol a'r Cyngor Sir i sicrhau bod canran uchel o blant yn trosglwyddo i ysgolion Cyfrwng Cymraeg. 

Cyllid Grant

Bydd y Cyngor yn parhau i geisio manteisio i'r eithaf ar gyfleoedd i gael cyllid grant gan weinidogion Cymru i gynyddu'r ddarpariaeth cyfrwng Cymraeg yn ein hysgolion. Os bydd rhagor o arian yn dilyn, byddwn yn llunio achos busnes cymhellol dros fuddsoddi pellach.

Darpariaeth ar gyfer Hwyrddyfodiaid

Yn amodol ar gyllid, byddwn yn parhau i fuddsoddi yn y tair canolfan ar gyfer hwyrddyfodiaid i'r Gymraeg yn Sir Benfro. Mae'r canolfannau'n ganolog wrth ddarparu cymorth dwys i ddisgyblion cynradd er mwyn iddynt ddod yn rhugl yn y Gymraeg a'u galluogi i integreiddio'n llawn o fewn eu cymuned ysgol gynradd. At hynny, bydd y cymorth dwys hwn wedyn yn eu galluogi i dderbyn addysg uwchradd cyfrwng Cymraeg lawn. 

Bydd gwybodaeth benodol i rieni am ddiben a manteision canolfannau iaith yn cael ei chynnwys yn y llwyfan digidol Cymraeg y cyfeirir ato yn Deilliant 1, ac ar wefannau'r ysgolion perthnasol. Gofynnir i ddisgyblion a rhieni sydd wedi elwa o'r Ganolfan Iaith yn y gorffennol amlinellu manteision mynychu'r Ganolfan Iaith.

Wrth i'r galw am addysg cyfrwng Cymraeg gynyddu ar draws Sir Benfro, mae'r ALl wedi ymrwymo i ddarparu cyfleoedd i ddisgyblion fynychu canolfannau iaith a chael gafael ar gymorth ieithyddol. Byddai ystyriaeth hefyd yn cael ei rhoi ar gyfer darpariaeth a chymorth pwrpasol i ddisgyblion waeth beth fo categori iaith yr ysgol y maent yn ei mynychu.