CYSAG

Adran 1: Gwybodaeth am y CYSAG        

1.1 Dyletswydd i sefydlu CYSAG

Mae'n ofynnol i bob Awdurdod Lleol (ALl) gyfansoddi Cyngor Ymgynghorol Sefydlog ar Addysg Grefyddol (CYSAG) yn eu hardal leol.

1.2 Cyfansoddiad y CYSAG

Mae angen cynrychiolaeth ar y CYSAG fel a ganlyn:

• pa bynnag enwadau Cristnogol ac enwadau crefyddol eraill a fydd, ym marn yr ALl, yn rhoi adlewyrchiad priodol o’r prif draddodiadau crefyddol yn yr ardal;
• cymdeithasau sy'n cynrychioli athrawon; a hefyd
• yr Awdurdod Lleol.

1.3 Aelodaeth y CYSAG      

Ceir y rhestr o aelodau CYSAG Sir Benfro yn Atodiad 1

1.4 Swyddogaethau’r CYSAG

• Cynghori'r ALl ar addoli a'r addysg grefyddol i'w rhoi yn unol â'r maes llafur cytunedig gan gynnwys dulliau addysgu, cyngor ar ddeunyddiau a darparu hyfforddiant i athrawon;
• Ystyried a ddylid argymell wrth yr ALl y dylid adolygu ei faes llafur cytunedig presennol drwy gynnull Cynhadledd y Maes Llafur Cytunedig;
• Ystyried a ddylai'r gofyniad y dylai addoli crefyddol mewn ysgol yn y sir fod ‘o natur Gristnogol fras’ gael ei amrywio (penderfyniadau);
• Adrodd wrth yr ALl a'r Adran Addysg a Sgiliau ar ei weithgareddau yn flynyddol.

1.5 Cyfarfodydd y CYSAG

Cyfarfu’r CYSAG ar dri achlysur yn ystod blwyddyn academaidd 2021 –2022. Mae'r agenda ar gyfer pob cyfarfod i'w gweld yn Atodiad 2. Cynhaliwyd pob cyfarfod o bell drwy Microsoft TEAMS.

• 3 Tachwedd 2021
• 26 Ionawr 2022
• 9 Mawrth 2022

1.6 Cylchredeg yr Adroddiad

Ceir rhestr o'r sefydliadau sy'n cael yr adroddiad yn Atodiad 5.

 

Adran 2: Cyngor ar addysg Grefyddol                   

2.1 Y maes llafur y cytunwyd arno'n lleol

Yn Nhymor y Gwanwyn 2008 fe wnaeth y Gynhadledd Sefydlog gymeradwyo a mabwysiadu maes llafur cytunedig newydd ar gyfer ysgolion yr Awdurdod, a weithredwyd o fis Medi 2008. Mae'r maes llafur cytunedig yn ymwneud yn agos â'r Fframwaith Enghreifftiol Cenedlaethol ar gyfer AG. Cyhoeddwyd rhaglen flynyddol o INSET ar y maes llafur cytunedig a deunyddiau cymorth, gan gynnwys cynlluniau gwaith a ffeiliau Cynnydd wrth Ddysgu electronig ar gyfer ysgolion uwchradd, i ysgolion.

Yn Nhymor y Gwanwyn 2022, o fewn ysbryd gweithio'n rhanbarthol, dechreuodd Cyngor Sir Penfro weithio ar y cyd gyda chynghorau Abertawe a Sir Gâr i ddatblygu eu meysydd llafur cytunedig yn ogystal â chynllunio ar gyfer dysgu proffesiynol i roi cymorth i ddylunio'r cwricwlwm a dysgu proffesiynol ar gyfer Crefydd, Gwerthoedd a Moeseg o fewn y Cwricwlwm i Gymru.

Yn unol â'r newidiadau deddfwriaethol a chyflwyno’r Cwricwlwm i Gymru 2022, dechreuodd Sir Benfro weithio ar eu maes llafur newydd y cytunwyd arno'n lleol ar gyfer CGM. Datblygwyd llinell amser ofalus a phwyllog ar y cyd â'r Tîm Cyfreithiol yng Nghyngor Sir Penfro.

Roedd y ffocws ar gyfer Maes Llafur Cytunedig (MLlC) Sir Benfro, ar y cyd â thrafodaethau’r CYSAG yn ogystal â sgyrsiau gydag athrawon, fel a ganlyn:

1. Bod angen i'r MLlC fod yn ddarn o waith wedi'i gyd-lunio; gan ddefnyddio anghenion athrawon a, lle bo hynny'n briodol, llais disgyblion.
2. Bod angen i'r maes llafur weithio i athrawon ac ymgorffori egwyddorion y Cwricwlwm i Gymru.
3. Pennir CGM yn lleol; mae angen i'r maes llafur adlewyrchu hyn.
4. Mae'r ddeddfwriaeth ar CGM / Y Cwricwlwm i Gymru wedi'i hymgorffori mewn cyfraith hawliau dynol. Mae dileu'r hawl i dynnu'n ôl yn seiliedig ar y gynsail bod CGM yn feirniadol, yn blwraliaethol ac yn wrthrychol. Mae'n rhaid i'r maes llafur ategu hyn.
5. Bydd y maes llafur yn cael ei ysgrifennu i rymuso athrawon i ddylunio eu maes llafur CGM yn ôl eu lleoliad, gan eu cefnogi ar yr un pryd ag argymhellion a chanllawiau. Bydd yn faes llafur hyblyg lle gall athrawon ddefnyddio’u crebwyll proffesiynol a'u dealltwriaeth am eu cyd-destun i lunio cwricwlwm sy'n gweddu i'w hanghenion.
6. Bydd y maes llafur yn caniatáu pontio ar draws y cyfnodau ac yn rhoi awgrymiadau clir ynghylch cynnydd mewn CGM.
7. Bydd yn cael ei ddylunio i lywio pedwar diben y Cwricwlwm i Gymru, y Datganiadau o’r Hyn sy’n Bwysig ac is-lensys y canllawiau CGM.

Cafodd holl aelodau CYSAG Sir Benfro wahoddiad i fod yn rhan o Gynhadledd y Maes Llafur Cytunedig yn Sir Benfro, gyda chyfarfodydd yn cael eu cynnal yn rhithwir ar y dyddiadau canlynol. Mae’r eitemau ar agendâu’r cyfarfodydd yn Atodiad 3.

• 16 Mehefin 2022
• 22 Mehefin 2022

Yn dilyn yr ail gyfarfod, cafodd y Maes Llafur Cytunedig newydd ar gyfer CGM ei dderbyn yn ffurfiol ac argymhellwyd wrth yr All ei fod yn ei fabwysiadu.

2.2 Safonau mewn AG

Mae’r CYSAG wedi mabwysiadu nifer o strategaethau ar gyfer monitro safonau sy'n cael eu cyflawni mewn addysg grefyddol yn ysgolion yr Awdurdod, sy'n cynnwys y canlynol:

2.2a Adroddiadau Arolygu Ysgolion

Dim ond un ysgol gafodd arolygiad craidd gan ESTYN yn ystod blwyddyn academaidd 2021-22. Fe wnaed y sylw canlynol yn yr adroddiad:

Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn datblygu dealltwriaeth dda am bwysigrwydd dinasyddiaeth foesol drwy eu hymwybyddiaeth o'r gwerthoedd a hyrwyddir gan yr ysgol. Mae disgyblion hŷn yn gwbl ymwybodol o bwysigrwydd cydraddoldeb fel rhan o'u gwaith ar hawliau plant.

Diffygion

Ni nodwyd unrhyw ddiffygion mewn CGM.

2.2b Canlyniadau Arholiadau

Mae canlyniadau arholiadau ar gyfer TGAU a TAG Safon Uwch a gyflawnwyd gan ddisgyblion yn y saith ysgol sydd â disgyblion oedran uwchradd o fewn yr ALl wedi cael eu dadansoddi a'u hystyried. Cafodd ffigyrau sy'n ymwneud â chanlyniadau dros y pum mlynedd ddiwethaf eu dadansoddi i ddangos tueddiadau mewn perfformiad. Caiff canlyniadau arholiadau eu cymharu â ffigyrau Cymru Gyfan, lle maent ar gael. Rhannwyd y data gydag aelodau’r CYSAG yng nghyfarfod hydref 2022 ac fe’u trafodwyd yng nghyfarfod gwanwyn 2023.

Mae nifer y cofrestriadau ar gyfer TGAU cwrs llawn a byr mewn AC wedi aros yn weddol sefydlog dros y pum mlynedd ddiwethaf. Yn 2018, rhoddwyd 546 o ddisgyblion i mewn ar gyfer TGAU cwrs llawn. Yn 2022, 505 oedd y nifer. Yn 2018, rhoddwyd 303 o ddisgyblion i mewn ar gyfer TGAU cwrs byr ac fe gynyddodd hyn i 496 yn 2022.

23.2% oedd canran gyffredinol y graddau A*-A ar gyfer cwrs llawn yn Sir Benfro, sy’n gynnydd o’i gymharu â 21.4% yn 2018. 64% oedd canran gyffredinol y graddau A*-C ar gyfer Sir Benfro ac mae hyn yn gynnydd o’i gymharu â 59% yn 2018.

10.9% oedd canran gyffredinol y graddau A*-A ar gyfer cwrs byr yn Sir Benfro, sy'n ostyngiad o’i gymharu â 32% yn 2018. 44.8% oedd canran gyffredinol y graddau A*-C ar gyfer Sir Benfro ac mae hyn yn ostyngiad o’i gymharu â 45.2% yn 2018. 

Mae pob ysgol sydd â disgyblion o oedran uwchradd yn Sir Benfro yn rhoi disgyblion i mewn ar gyfer naill ai cwrs llawn neu gwrs byr mewn AC, ond mae un ysgol yn rhoi disgyblion i mewn ar gyfer y cymhwyster cwrs byr yn unig.

Ar lefel TAG Safon Uwch, rhoddwyd 13 o ymgeiswyr o bedair ysgol i mewn ac mae hyn yn ostyngiad sylweddol o’i gymharu â’r 71 a roddwyd i mewn yn 2018.

Roedd y canlyniadau A*-A yn 46.2% ac yn dangos gwelliant o’i gymharu â ffigwr 2018 sef 16.9%. Roedd y canlyniadau A*-C yn 84.6% ac yn cymharu'n ffafriol â ffigwr 2018 sef 71.8%. Roedd y gyfradd llwyddo’n 100% sydd wedi bod yn sefydlog dros y tair blynedd ddiwethaf.

O'r pedair ysgol â darpariaeth ôl-16, dim ond dwy sydd ag ymgeiswyr AC Safon Uwch, ac yn un o'r ysgolion hyn, dim ond un ymgeisydd oedd.

Ceir tablau manwl o ganlyniadau arholiadau yn Atodiad 4.

2.3 Dulliau Addysgu, Deunyddiau Athrawon a Hyfforddiant Athrawon

Datblygiad proffesiynol

1. Mae dysgu proffesiynol wedi cael ei ddarparu gan y consortiwm rhanbarthol. Roedd hyn yn cynnwys sesiynau ar gynllunio ar gyfer CGM o fewn MDaPh y Dyniaethau a hefyd sesiynau rhwydwaith uwchradd.
2. Mae Llywodraethwyr Sir Benfro wedi cael y cyfle i fynychu gweminar yn canolbwyntio ar y newidiadau cyfreithiol i CGM o fewn y Cwricwlwm Cymru ar 17 Mehefin. Agenda'r sesiwn oedd:

• Beth yw CGM?
• Deddfwriaeth ynglŷn â CGM
• Beth yw’r agweddau gorfodol a statudol ar CGM?
• Proses a phwrpas y maes llafur y cytunwyd arno'n lleol ar gyfer CGM
• Rôl y CYSGGM o ran cefnogi a monitro darpariaeth CGM
• Y cymorth a gynigir gan yr ymgynghorydd CGM, y CYSGGM i sicrhau bod darpariaeth CGM mewn ysgolion yn feirniadol, yn wrthrychol ac yn blwraliaethol.

Deunyddiau Addysgu

Darparwyd deunyddiau addysgu gan y consortiwm rhanbarthol.

 

Adran 3: Cyngor ar addoli ar y cyd                 

3.1 Adroddiadau Arolygu Ysgolion

Mae’r CYSAG wedi archwilio adrannau perthnasol adroddiad arolygu ysgol yr ALl. Yn ystod blwyddyn academaidd 2021-2022, cafwyd un arolygiad craidd gan ESTYN.

Nodweddion da

Mae'r ysgol yn cyflwyno gwersi synhwyrol sy'n archwilio hawliau dynol ac yn gwneud cyfraniad gwerthfawr i ddatblygiad ysbrydol a moesol y disgyblion.

Diffygion

Ni nodwyd unrhyw ddiffygion.

3.2 Ceisiadau am Benderfyniad

Ni chafwyd unrhyw geisiadau gan ysgolion am benderfyniadau ar godi'r gofynion bod addoli ar y cyd i fod yn gyfan gwbl neu'n bennaf o gymeriad Cristnogol bras.

3.3 Ymweliadau ag Ysgolion

Mae’r CYSAG yn gwerthfawrogi'r cyfleoedd a roddir i aelodau arsylwi ar weithredoedd addoli ar y cyd mewn ysgolion. Nid arsylwyd ar unrhyw weithredoedd addoli ar y cyd eleni oherwydd y pandemig.

Adran 4: Materion Eraill                   

4.1 CCYSAGAUC

Mae’r CYSAG wedi parhau i fod yn gysylltiedig â CCYSAGAUC ac mae cynrychiolwyr wedi mynychu ei chyfarfodydd. Yn ystod blwyddyn academaidd 2021-22, adroddwyd yn ôl yn llawn ar faterion a ystyriwyd yng nghyfarfodydd CCYSAGAUC wrth y CYSAG ac mae trafodaethau llawn wedi cael eu cynnal. Mae’r CYSAG yn croesawu gwaith rhagweithiol CCYSAGAUC o ran ymgymryd â materion sydd â goblygiadau ar gyfer AG a rhoi gwybodaeth lawn i aelodau’r CYSAG.

4.2 Diwrnod Cofio'r Holocost 2022

Mae'r adnoddau wedi cael eu rhannu gan y consortiwm rhanbarthol.

4.3 Canllawiau CGM Llywodraeth Cymru       

Cyhoeddwyd canllawiau CGM Llywodraeth Cymru ym mis Ionawr 2021, ac fe'u rhannwyd gyda phob ysgol yn Sir Benfro.

 4.4 Hyfforddi aelodau’r CYSAG

Fel rhan o  hyfforddiant parhaus, mae aelodau’r CYSAG yn ymrwymedig i'r canlynol:

• Rhoi diweddariadau i’r aelodau ar ddatblygiadau mewn AG ac addoli ar y cyd trwy gyflwyniadau rheolaidd i aelodau’r CYSAG.
• Bydd y CYSAG, lle y bo'n bosibl, yn cynnal cyfarfodydd mewn ysgolion yn Sir Benfro er mwyn i aelodau ymgyfarwyddo ag AG ac addoli ar y cyd mewn ysgolion. Fodd bynnag, nid yw hyn wedi bod yn bosibl eleni a bydd yn cael ei adfer fel protocol ar gyfer 2022/23 os yn bosibl.
• Bydd y CYSAG, lle bo modd, yn cynnal cyfarfodydd mewn mannau addoli yn Sir Benfro i'r aelodau ymgyfarwyddo â'r cymunedau ffydd ac edrych ar y profiad y gellid ei gynnig i ysgolion trwy ymweliadau gan ysgolion. Fodd bynnag, nid yw hyn wedi bod yn bosibl eleni a bydd yn cael ei adfer fel protocol ar gyfer 2022/23 os yn bosibl.
• Bydd pob cyfarfod yn cynnwys o leiaf un cyflwyniad ynglŷn ag AG, sy'n hysbysu aelodau’r CYSAG am ymarfer AG o fewn a’r tu allan i amgylchedd ysgolion. Yn 2021-22, rhoddwyd y cyflwyniadau canlynol:
•  Cyflwyniad ar ddatblygiad CYSAG Abertawe gan Jennifer Harding-Richards yng nghyfarfod yr hydref.
• Cyflwyniad ar ddatblygiad cyfansoddiad y CYSAG/CYSGGM a phroses CMLlC gan Jennifer Harding-Richards yng nghyfarfod y gwanwyn.
• Cyflwyniad ar y canllawiau CGM, CMLlC ac archwiliad athrawon Abertawe o AG gan Jennifer Harding-Richards yng nghyfarfod yr haf.

Mae’r CYSAG yn werthfawrogol iawn o'r cyfleoedd a gynigir drwy ymweliadau a chyflwyniadau i ddod yn fwy gwybodus am faterion AG ac Addoli ar y Cyd mewn ysgolion a hoffai estyn ei werthfawrogiad i bawb a fu’n gysylltiedig â hyn.

4.5 Aelodaeth y CYSAG

Mae CYSAG Sir Benfro yn ymfalchïo yn natur gynhwysol ei aelodaeth ac yn annog pobl i fynegi amrywiaeth o safbwyntiau ar y pwyllgor ac yn ystod cyfarfodydd. Mae'r aelodaeth yn gryf ac amrywiol ac yn rhoi adlewyrchiad go iawn o natur 'grefyddol a seciwlar' yr ALl. Mae’r CYSAG yn gweithio ar adeiladu ar ei aelodaeth, yn enwedig trwy wahodd mwy o athrawon i ymwneud ag ef a rhoi cyflwyniadau yn ystod cyfarfodydd.

 

Atodiad 1: Aelodaeth cysag Sir Benfro 2021-22

Enwadau cristnogol a chrefyddau eraill

Yr Eglwys yng Nghymru: Y Parch John Cecil 

Pabyddol: Sarah Mansfield

Anghydffurfiol: Mr Emyr Phillips/Y Parch Chris Gilham

Y Gymuned Fwslimaidd: Gwag 

Y Gymuned Hindŵaidd: Gwag

Y Gymuned Fwdhaidd: Roland Jones 

Cymdeithas y Dyneiddwyr: Clare Campbell

 

Cymdeithasau athrawon  

• SHA: Gwag
• NEU: Gwag              
• NASUWT: Lucy Harris/Martyn Williams                          
• UCAC: Glenys George/Amanda Lawrence                           
• NAHT: Heather Cale                          
• VOICE: Gwag  
• UCU: Gwag              

Awdurdod addysg lleol (Cynghorwyr)

• Simon Hancock
• Huw George
• Stanley Hudson
• Stephen Joseph
• Elwyn Morse
• Paul Rapi
• Alison Tudor

O fis Mai 2022

• Jamie Adams
• Andrew Edwards
• Mike James
• Sam Skyrme-Blackhall
• Marc Tierney

Swyddogion CYSGGM

• Mrs Sian Rowles - Adran Addysg, Cyngor Sir Penfro
• Mrs Jennifer Harding-Richards – Cymorth Ymgynghorol AG
• Mrs Bethan Jones-Hughes – Cymorth Ymgynghorol AG

Clerc

Mrs Lydia Cheshire – Swyddog Gwasanaethau Democrataidd

 

Atodiad 2: Trefn cyfarfodydd ac Eitemau ar yr Agenda                

Roedd y prif eitemau busnes ar yr agenda yn cynnwys:

3 Tachwedd 2021

1. Ailethol cadeirydd ac is-gadeirydd
2. Ymddiheuriadau am absenoldeb
3. Datganiadau o fuddiant
4. Cofnodion y cyfarfod blaenorol a materion yn codi
5. Dogfennau CYSAG Abertawe i'w hystyried
6. Cyfansoddiad/ cylch gorchwyl drafft CYSAG Sir Benfro
7. UFA
8. Dyddiad y cyfarfod nesaf

26 Ionawr 2022

1. Ymddiheuriadau am absenoldeb
2. Datganiadau o fuddiant
3. Cywirdeb cofnodion a materion yn codi
4. Aelodaeth
5. Cynllun dros dro ar gyfer CMLlC
6. UFA
7. Dyddiad y cyfarfod nesaf

9 Mawrth 2022

1. Ethol cadeirydd ac is-gadeirydd
2. Croeso
3. Ymddiheuriadau am absenoldeb
4. Cywirdeb cofnodion a materion yn codi
5. Canllawiau CGM, CMLlC ac archwiliad
6. Dysgu proffesiynol ar gyfer CGM
7. Diweddariad Grŵp A
8. Diweddariad Grŵp B
9. CYSAG Sir Benfro – Gwefan CSP
10. Adroddiad blynyddol 2020-21
11. Diweddariad ar CCYSAGAUC
12. UFA
13. Dyddiad y cyfarfod nesaf

 

Atodiad 3: Eitemau ar Agenda CMLIC

Roedd y prif eitemau busnes ar yr agenda yn cynnwys:

16 Mehefin 2022

1. Penodi Cadeirydd
2. Ymddiheuriadau am Absenoldeb
3. Ystyried proses CMLlC a rhannu’r broses / protocol/ materion cyfreithiol
4. Trafod pwrpas a nod maes llafur y cytunwyd arno'n lleol
5. Rhannu adborth o archwiliad ymarferwyr a llais y disgybl
6. Adolygu'r maes llafur cytunedig cyfredol (2008)
7. Adolygu canllawiau CGM Llywodraeth Cymru
8. Trafod drafft 1af maes llafur cytunedig Sir Benfro
9. Cytuno ar bwyntiau gweithredu ar gyfer ail gyfarfod CMLlC: 22 Mehefin 2022

22 Mehefin 2022

1. Ymddiheuriadau am Absenoldeb
2. Cofnodion y cyfarfod blaenorol ac unrhyw faterion yn codi 3 – 7
3. Cymeradwyo’r Cofnodion canlynol fel cofnod cywir: 16 Mehefin 2022
4. Ystyried y fersiwn wedi’i diweddaru o Faes Llafur Cytunedig Sir Benfro
5. Adborth o’r Maes Llafur Cytunedig - trafodaeth agored
6. Cytuno ar y cyflwyniad i'r Maes Llafur Cytunedig
7. Pleidleisio’n ffurfiol
1. Maes Llafur Cytunedig Etifeddol i gael ei ail-fabwysiadu ar gyfer grwpiau blwyddyn nad ydynt yn rhan o'r Cwricwlwm i Gymru
2. Argymell y Maes Llafur Cytunedig newydd