Dweud eich dweud
Ymgynghoriad Cyllideb 2025-26
Ynglŷn â'r ymgynghoriad
Fel cynghorau eraill yng Nghymru, mae Cyngor Sir Penfro yn wynebu pwysau cyllidebol parhaus a bydd angen i ni wneud arbedion cyllidebol. Amcangyfrifir bod y bwlch cyllido ar gyfer 2025-26 yn £34.1 miliwn, gyda'r potensial iddo gynyddu ymhellach. Mae'r ffigwr hwn yn seiliedig ar y dybiaeth ein bod yn derbyn cynnydd o 2% (mewn termau real) yn ein setliad gan Lywodraeth Cymru.
Dros y degawd diwethaf, rydym wedi llwyddo i wneud arbedion cyllideb sylweddol o £110.2 miliwn, gyda chefnogaeth eich awgrymiadau arbed. Bydd deall pa wasanaethau sy'n bwysig i chi yn ein helpu i wneud y dewisiadau anodd i osod cyllideb y Cyngor ar gyfer 2025–26 a thu hwnt.
Eich Barn
Mae ystyried eich barn yn rhan hanfodol o bennu'r gyllideb a'r broses gynllunio ariannol tymor canolig.
Gallwch roi eich barn ar ein dewisiadau arbed cyllideb drwy lenwi'r ffurflen ymateb ar-lein (yn agor mewn tab newydd).
Sylwch mai amcangyfrifon cychwynnol yw'r holl ffigurau a roddir. Bydd y rhain yn newid wrth i ni symud drwy'r broses o gynllunio'r gyllideb ac eglurir rhagdybiaethau cychwynnol.
Os hoffech gael copi papur, ffoniwch ein Canolfan Cyswllt Cwsmeriaid ar 01437 764551 neu e-bostiwch ymholiadau@sir-benfro.gov.uk fel y gallwn wneud trefniadau i anfon hyn atoch. Dychwelwch y ffurflen i budget.suggestions@pembrokeshire.gov.uk neu drwy'r post at Cyngor Sir Penfro, Tîm Cyllid, 2F Neuadd y Sir, Hwlffordd, SA61 1TP.
Y dyddiad cau ar gyfer ymatebion wedi’u cwblhau yw 5 Ionawr 2025.
Offeryn Modelu Cyllideb
Rydym wedi datblygu Offeryn Modelu Cyllideb.
Mae gwybodaeth am sut i ddefnyddio’r modelwr cyllideb ar gael ar y botwm "Arweiniad" ar y Modeller ei hun.
Bydd rhagor o wybodaeth am y gyllideb yn cael ei chyflwyno yn y Cyfarfod Cabinet ar 2 Rhagfyr 2024 a gellir ei gweld ar wefan y Cyngor a Democratiaeth. Gallwch ddod o hyd i bapurau a gweld gweddarllediadau o'r cyfarfodydd hyn trwy'r ddolen hon.
Bydd y wybodaeth a gesglir yn ystod yr ymgynghoriad yn cael ei defnyddio i helpu Cynghorwyr i benderfynu beth fydd y gyllideb derfynol ar gyfer 2025-2026. Bydd y Gyllideb yn cael ei phennu gan y Cyngor yn ei gyfarfod ar 20fed Chwefror 2025.
Cyd-destun y gyllideb
Bwlch Cyllid
Ar gyfer 2025-26, rydym yn wynebu diffyg amcangyfrifedig o £34.1 miliwn (cyllid refeniw net). Mae’r ffigwr hwn yn cymryd bod y cynnydd diweddar yng nghyfraniadau yswiriant gwladol cyflogwyr wedi talu amdano gan y llywodraeth yn ogystal â chynnydd bach yng nghyllid Llywodraeth Cymru. Gan edrych ymhellach i'r dyfodol, ein hamcangyfrif presennol ar gyfer Cynllun Ariannol Tymor Canolig 2025-26 i 2028-29 yw bwlch cyllido rhagamcanol o dros £64 miliwn.
Mae’r cynnydd mewn costau o ganlyniad i nifer o ffactorau, gan gynnwys y canlynol:
- Cynnydd yn nifer y bobl sydd angen ein cymorth gyda chostau cynyddol cysylltiedig, yn enwedig o fewn ein hysgolion, gofal cymdeithasol plant a gofal cymdeithasol i oedolion, a digartrefedd, sydd wedi cynyddu’n sylweddol yn ystod hanner cyntaf 2024-25, a disgwylir iddo barhau i 2025-26 a thros y tymor canolig.
- Mae costau cyflogaeth hefyd wedi cynyddu oherwydd dyfarniadau cyflog uwch na chwyddiant y cytunwyd arnynt yn ystod 2024-25 ar gyfer yr holl staff, gan gynnwys athrawon, a oedd yn fwy na’n rhagdybiaethau yn y gyllideb.
- Er ein bod yn rhagdybio y bydd cynnydd o 2% yn ein setliad gan Lywodraeth Cymru, ni fydd hyn yn ddigon i dalu am y cynnydd sylweddol mewn costau.
- Mae cyllideb Cyngor Sir Penfro wedi’i gwasgu ymhellach hefyd oherwydd bod ein treth gyngor Band D yn un o’r isaf yng Nghymru ar gyfer 2024-25 (£1,510.72). Mae papurau cyllideb y cabinet yn rhoi rhagor o fanylion ynghylch pam mae hyn yn wir.
Gan edrych i'r dyfodol, disgwyliwn i'r her gyllidebol a brofwyd yn ystod y blynyddoedd diwethaf barhau ar draws cyfnod y Cynllun Ariannol Tymor Canolig, sef 2025-26 i 2028-29. Cyn 2023-24, roeddem wedi llwyddo i weithredu o fewn y gyllideb, gydag arbedion cyllideb sylweddol o £110.2 miliwn dros y degawd diwethaf. Fodd bynnag, mae’r cynnydd mewn cyflogau a’r cynnydd parhaus yn y galw yn cyflwyno heriau parhaus i’r gyllideb ac yn cyflwyno penderfyniadau anodd inni eu gwneud
Sut y gallwn lenwi'r bwlch cyllido
Mae nifer o ffyrdd y gellir llenwi’r bwlch cyllido:
1. Cynyddu cyfradd Treth y Cyngor yr ydym yn ei chodi
- Gallem gynyddu treth y cyngor (mae pob cynnydd o 1% yn debygol o fod oddeutu £820,000 o incwm ychwanegol).
- Gallem gynyddu'r premiwm treth y cyngor ar ail gartrefi a dyrannu cyfran o'r arian ychwanegol a godir i'r Gronfa Gyffredinol.
2. Newid y ffordd y mae gwasanaethau'n cael eu darparu
- Lleihau ein gwariant (enillion effeithlonrwydd, gwelliannau TG, lleihau'r hyn a wnawn, sicrhau bod sefydliadau eraill yn talu eu cyfran). Ni fydd rhai o'r newidiadau hyn yn effeithio ar sut mae pobl yn derbyn gwasanaethau ond bydd llawer ohonynt yn.
3. Cynyddu'r swm rydym yn ei godi ar ddefnyddwyr am rai gwasanaethau
- Gallem gynyddu ffioedd defnyddwyr i gynhyrchu mwy o incwm i wrthbwyso'r arbedion y mae angen eu gwneud. Mae'r cynnydd hwn yn debygol o fod yn swm cymharol fach. Gall rhai o'r ffioedd defnyddwyr fod yn berthnasol i fusnesau yn hytrach nag aelwydydd.
Ein dull o lenwi'r bwlch cyllido
Mae ein dull gweithredu wedi cynnwys canolbwyntio ar arbedion mewn meysydd lle mae'n debygol y bydd yr effaith leiaf ar y cyhoedd a'r gwasanaethau craidd y mae gennym ddyletswydd i'w darparu.
Cafodd rhestr hir o gynigion ar gyfer arbedion cyllideb eu cyflwyno gan wasanaethau ar draws yr awdurdod. Cafodd y cynigion hyn eu grwpio fel bod cynigion sy'n cael llai o effaith ar y cyhoedd ac sy'n haws eu gwneud yn cael eu hystyried cyn y rhai a fyddai'n cael effaith sylweddol ar wasanaethau cyhoeddus ac yn peri risg i wasanaethau y mae gennym ddyletswydd i'w darparu.
Bydd effaith rhai o'r cynigion ar gyfer arbedion cyllideb yn cael ei theimlo'n fewnol o fewn y Cyngor. Fodd bynnag, mae nifer o gynigion a allai effeithio ar y ffordd y mae'r cyhoedd yn derbyn gwasanaethau. Dyma'r cynigion sydd wedi'u cynnwys yn yr ymgynghoriad hwn. Nid ydym wedi cynnwys unrhyw gynigion cyllideb y mae disgwyl i’r Cabinet neu'r Cyngor wneud penderfyniad yn eu cylch cyn dyddiad cau'r ymgynghoriad hwn.