Gorfodi Cyfraith Bwyd Cynllun Gwasanaeth 2022-23
Arolygu a Samplu Bwyd
Mae’r Awdurdod yn rhedeg tair rhaglen samplu bwyd ar wahân:
- samplu bwyd ar gyfer gwyliadwriaeth ficrobiolegol, e.e. i fodloni blaenoriaethau samplu lleol/cenedlaethol a sicrhau bod systemau HACCP yn gweithredu’n effeithiol
- samplu safonau bwyd
- samplu pysgod cregyn
At hynny, mae modd cymryd samplau bwyd ychwanegol yn dilyn cwyn neu i ddibenion gorfodi.
Tîm Iechyd y Porthladdoedd sy’n samplu pysgod cregyn, a cheir manylion y trefniadau a lefel y gweithgareddau hyn yng Nghynllun Gwasanaeth Iechyd y Porthladdoedd.
3.6.1 Samplau bwyd ar gyfer gwyliadwriaeth ficrobiolegol
3.6.1.1 Cynlluniau Samplu ar gyfer 2021 -22
Caiff archwiliad microbiolegol ei gynnal ar fwyd gan yr Arolygydd Bwyd yn Labordy Iechyd Cyhoeddus Cymru, Ysbyty Glangwili, a Chaerfyrddin. Yn ystod 2022-23, gwelwyd bod dyraniad credyd cyfwerth â £2318 ar gael drwy’r labordy hwn i dalu am gostau archwilio bwyd. Mae’n rhaid i’r Awdurdod dalu costau samplu bwyd, sydd uwchben y dyraniad hwn. Neilltuodd yr Awdurdod hefyd gyllideb o £440 i dalu am brynu samplau, ac i’r Dadansoddwr Cyhoeddus am ymchwilio/dadansoddi cwynion perthnasol i hylendid bwydydd. Yn gyffredinol, ni chaiff eitemau sy’n destun cwynion eu hanfon i’w dadansoddi/archwilio ond pan fydd achos ffurfiol efallai dan ystyriaeth.
3.6.1.2 Rhaglenni samplu a drefnwyd yn 2021-22
Yn ystod 2021-22, ni weithredodd yr Awdurdod Gynllun Samplu Rhagweithiol o ganlyniad i bandemig Covid-19, a dargyfeirio adnoddau tuag at ymateb yr Awdurdod i Covid-19. Roedd gweithgareddau wedi’u cyfyngu i ymateb i gwynion, neu fel arall ddefnyddio gwybodaeth a gasglwyd mewn arolygiadau i bennu’r angen am unrhyw samplau microbiolegol.
3.6.1.3 Canlyniadau samplu (a chamau dilynol) 2021-22
Caiff samplau bacteriolegol eu dehongli’n unol â Rheoliad 2073/2005 EC ar y Meini Prawf Microbiolegol ar gyfer Bwydydd neu ganllawiau Gwasanaeth Cenedlaethol Labordai Iechyd y Cyhoedd fel y bo’n briodol.
Bydd samplau anfoddhaol/annerbyniol yn cael eu dilyn drwy ymweld â’r safle dan sylw, ymchwilio i’r rhesymau posibl dros y methiant ac ailsamplu dro ar ôl tro.
Yn 2021-22, cafodd 1 sampl a gymerwyd o ganlyniad i gŵyn am symptomau scrobotocsin (llid) posibl a brofwyd gan ddefnyddiwr pysgod a brynwyd mewn bwyty ei samplu ar gyfer Histamine, sy’n achosi haint scrobotocsin. Er nad yn brawf microbiolegol yn unig, roedd y canlyniad yn dangos lefelau uwch o Histamin. Trafodwyd y mater gyda’r busnes a rhoddwyd cyngor ar olrhain, cylchdroi stoc a rheoli tymheredd pysgod, sy’n lleihau’r risg o ddatblygiad histamin mewn pysgod. O ganlyniad, rhoddodd y bwyty’r gorau i gael y bwyd amheus penodol (macrell) ar eu bwydlen.
3.6.1.4 Rhaglenni samplu cynlluniedig 2022-23
Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi dyrannu swm sy’n gyfwerth â chyllideb o £4289 i gefnogi rhaglenni samplu’r Awdurdod. Mae cyllideb bellach o £440 ar gael gan yr Awdurdod ar gyfer prynu samplau, ac i’r Dadansoddwr Cyhoeddus archwilio/dadansoddi cwynion yn ymwneud â hylendid bwydydd.
Ar gyfer y flwyddyn ariannol hon, tra bod Cynllun Adfer ALl yr ASB yn cael ei roi ar waith, mae adnoddau’n cael eu canolbwyntio ar gynnal arolygiadau. Nid oes unrhyw Gynllun Samplu Microbiolegol penodol wedi’i ddatblygu ar gyfer 2022-23, ond bydd yr Awdurdod yn cynnal samplu microbiolegol pan fydd arolygiadau, ceisiadau gwasanaeth, achosion o wenwyn bwyd neu ddigwyddiad arall, yn dilyn yn ôl yr angen i unrhyw samplau sy’n angenrheidiol mewn perthynas â Rhaglen Samplu Gwyliadwriaeth yr ASB, neu wybodaeth arall a geir a fyddai’n awgrymu bod angen samplu i benderfynu a yw bwydydd a roddir ar y farchnad yn cydymffurfio â safonau microbiolegol cyfreithiol, ac yn ddiogel i’w bwyta.
3.6.2 Samplu safonau bwyd
Yn 2020-21 dyrannwyd £9530 o gyllid gan yr Awdurdod i dalu costau dadansoddi bwyd, i’w ddefnyddio ar gyfer samplu safonau bwyd arferol.
Yn ystod 2021-22, ni sefydlodd yr Awdurdod gynllun samplu safonau bwyd o ganlyniad i bandemig Covid-19, a dargyfeirio adnoddau tuag at ymateb yr Awdurdod i Covid-19. Roedd gweithgareddau wedi’u cyfyngu i ymateb i gwynion, neu fel arall ddefnyddio gwybodaeth a gasglwyd mewn arolygiadau i bennu’r angen am unrhyw samplau microbiolegol.
Yn 2021-22, er i ddau sampl gael eu cymryd ar gyfer materion Safonau Bwyd, canfuwyd bod y ddau yn foddhaol.
Yn 2022-23 mewn perthynas â samplu Safonau Bwyd, tra bod Cynllun Adfer Awdurdodau Lleol yr ASB yn cael ei roi ar waith, canolbwyntir adnoddau ar gynnal arolygiadau. Nid oes unrhyw Gynllun Samplu Safonau Bwyd penodol wedi’i ddatblygu ar gyfer 2022-23, ond bydd yr Awdurdod yn cynnal samplu safonau bwyd pan fydd arolygiadau, ceisiadau gwasanaeth, unrhyw ddigwyddiadau, yn dilyn yn ôl yr angen i unrhyw samplau sy’n angenrheidiol mewn perthynas â Rhaglen Samplu Gwyliadwriaeth yr ASB, neu wybodaeth arall a geir a fyddai’n awgrymu bod angen samplu i benderfynu a yw bwydydd a roddir ar y farchnad yn cydymffurfio â safonau bwyd cyfreithiol.
Mae cyllideb o £9530 wedi cael ei rhoi gan yr Awdurdod ar gyfer safonau bwyd i dalu costau dadansoddi.
3.6.3 Samplu pysgod cregyn
Bu angen gwaith sylweddol o’r blaen i helpu i ddosbarthu a monitro meysydd cynhyrchu pysgod cregyn, er mwyn ei gwneud yn bosibl cynaeafu’r pysgod cregyn hyn i’w bwyta gan bobl, gan gynnwys yn 2021-22, lle bu samplu i ddosbarthu gwelyau pysgod cregyn newydd yn digwydd.
Lle mae gwaith yn cael ei wneud, disgrifir hyn yng Nghynllun Iechyd y Porthladdoedd sydd ar wahân.