Presenoldeb Ysgolion a Lles Disgyblion

Cyflogi plant

Mae Cyngor Sir Penfro yn cydnabod y gall plant o oedran ysgol gorfodol ennill profiad gwerthfawr drwy weithio, ar yr amod bod y gwaith yn briodol a bod mesurau diogelwch digonol ar waith.

Mae cyflogi plant wedi’i gwmpasu gan reolau a rheoliadau llym sy’n amddiffyn plant rhag unrhyw niwed neu rhag cael eu hecsbloetio ac i sicrhau nad yw iechyd ac addysg y plentyn yn dioddef.

Y dyddiad swyddogol ar gyfer gadael yr ysgol yw’r dydd Gwener olaf ym mis Mehefin yn y flwyddyn ysgol y mae’r disgybl yn 16 oed. Cyn y dyddiad hwn, rhaid i blant rhwng 13 a 16 oed gael trwydded cyflogi plentyn os ydynt am ymgymryd â gwaith rhan-amser.

Gwasanaeth Lles Addysg Cyngor Sir Penfro sy’n gyfrifol am roi trwyddedau cyflogi plentyn ar gyfer unrhyw gyflogaeth sy’n digwydd yn ei ardal.

Rhaid i ffurflen gais am drwydded cyflogi plentyn gael ei llenwi a’i llofnodi gan y rhieni a’r cyflogwr, a’i chyflwyno er mwyn i Wasanaeth Lles Addysg Sir Benfro ei hystyried.

Mae trwyddedau cyflogi plentyn yn benodol i’r plentyn, y cyflogwr a’r gyflogaeth. Os oes gan blentyn fwy nag un swydd (boed gyda’r un cyflogwr, cyflogwr arall neu mewn man cyflogaeth gwahanol) mae angen cofrestru pob swydd ar wahân gyda Chyngor Sir Penfro.

Dim ond wedyn y bydd Cyngor Sir Penfro yn rhoi trwydded gyflogaeth i’r plentyn, os yw’n fodlon bod y gyflogaeth arfaethedig yn gyfreithlon, na fyddai lles iechyd y plentyn a’i allu i fanteisio’n llawn ar ei addysg yn cael eu peryglu, a bod y plentyn yn addas i ymgymryd â’r gwaith y bwriedir iddo gael ei gyflogi ar ei gyfer. Dim ond yn unol â’r manylion a ddangosir ar ei drwydded cyflogi plentyn y caniateir cyflogi’r plentyn.

 

Cyfrifoldebau cyflogwyr

Rhaid i bob plentyn o oedran ysgol sydd â swydd ran-amser yn gweithio i gyflogwr, boed yn cael ei dalu neu’n gwneud gwaith gwirfoddol*, fod wedi’i gofrestru gyda’r awdurdod lleol lle mae’r gyflogaeth yn digwydd, a chael trwydded cyflogi plentyn. Cyfrifoldeb y cyflogwyr yw gwneud cais am drwydded cyflogi plentyn i gyflogi’r plentyn.

*Mae gwaith gwirfoddol yn golygu bod y plentyn yn cyfrannu at fusnes sy’n cael ei gynnal er elw hyd yn oed os yw’r elw ar gyfer elusen; bydd angen trwydded waith ar y plentyn gan Gyngor Sir Penfro. Er enghraifft, mae angen trwydded cyflogaeth plant i wirfoddoli mewn siop elusen. Ni fyddai angen trwydded cyflogi plentyn ar gyfer gwirfoddoli mewn clwb ieuenctid nad yw’n cael ei redeg fel busnes.

Os yw’r amgylchiadau y maent yn gwirfoddoli oddi tanynt yn golygu eu bod yn cyfrannu at fusnes sy’n cael ei gynnal er elw hyd yn oed os yw’r elw ar gyfer elusen, bydd angen trwydded waith arnynt gan yr awdurdod lleol. Er enghraifft, mae angen trwydded waith i wirfoddoli mewn siop elusen. Ni fyddai angen trwydded waith ar gyfer gwirfoddoli mewn clwb ieuenctid nad yw’n cael ei redeg fel busnes.

Os ydych chi, fel cyflogwr, eisiau i blant weithio i chi, rhaid i chi ystyried y rheolau a’r rheoliadau sy’n rheoli faint o oriau y gall y plentyn weithio, pa fath o waith y gall y plentyn ei wneud a’r math o safle y bydd y plentyn yn gweithio ynddo. 

Rhaid i’r cyflogwr gynnal asesiad risg plentyn penodol o unrhyw beryglon sy’n ymwneud â chyflogi’r plentyn a hysbysu’r rhiant/gwarcheidwad o ganlyniad yr asesiad. Rhaid i’r cyflogwr hefyd sicrhau bod dillad ac esgidiau priodol yn cael eu gwisgo a bod hyfforddiant, arweiniad a goruchwyliaeth briodol yn cael eu rhoi i’r plentyn, ynghyd â threfnu yswiriant priodol.

O fewn saith niwrnod i’r plentyn ddechrau gweithio, rhaid i’r cyflogwr gwblhau ffurflen gais am drwydded cyflogi plentyn y mae’n rhaid i’r cyflogwr a rhiant/gofalwr y plentyn ei llofnodi a’i chyflwyno i’r awdurdod lleol lle mae’r gyflogaeth yn digwydd.

Nid oes unman yn y ddeddfwriaeth sy’n nodi faint y mae’n rhaid ei dalu i blentyn o oedran ysgol, trafodir hyn rhwng y cyflogwr, y plentyn a’r rhiant/gofalwr, fodd bynnag, mae diffyg taliad o gwbl neu daliad mewn nwyddau (e.e. gwersi marchogaeth am ddim neu ginio neu nwyddau am ddim) yn dal i gael ei ystyried yn gyflogaeth. 

Mae cyflogwr sy’n cyflogi plentyn o oedran ysgol gorfodol heb drwydded cyflogi plentyn yn torri rheoliadau cyflogi plant a gall Cyngor Sir Penfro gymryd camau yn ei erbyn os yw’r gyflogaeth yn digwydd yn Sir Benfro.

Cynghorir unrhyw gyflogwr sydd wedi’i leoli yn Sir Benfro, sy’n ystyried cyflogi plentyn ac nad yw wedi gwneud hynny o’r blaen, i gysylltu â gwasanaeth lles addysg Sir Benfro i gael cyngor.

Dylai cyflogwyr roi sylw i’r canlynol:

• ​Mae’n anghyfreithlon cyflogi plentyn o dan 13 oed
• Mae’n anghyfreithlon cyflogi plentyn heb gael trwydded cyflogi plentyn
• Dim ond mewn mathau penodol o waith y gellir cyflogi plant (gweler isod)
• Ni all unrhyw blentyn weithio ar unrhyw adeg rhwng 7pm a 7am ar unrhyw ddiwrnod
• Ni all unrhyw blentyn weithio mwy na dwy awr ar ddiwrnod ysgol
• Ni all unrhyw blentyn weithio am fwy na dwy awr ar ddydd Sul rhwng 7am a 7pm
• Ni all unrhyw blentyn weithio mwy na 12 awr yn ystod unrhyw wythnos y mae’n ofynnol iddynt fynychu’r ysgol
• Gall plentyn 13 neu 14 oed weithio hyd at bum awr ar ddydd Sadwrn neu yn ystod gwyliau ysgol, a gall weithio hyd at uchafswm o 25 awr yr wythnos yn ystod gwyliau ysgol
• Gall plentyn 15 neu 16 oed weithio hyd at wyth awr ar ddydd Sadwrn neu yn ystod gwyliau ysgol, a gall weithio hyd at uchafswm o 35 awr yr wythnos yn ystod gwyliau ysgol
• Rhaid i blentyn sy’n gweithio am bedair awr gael seibiant o o leiaf un awr
• Rhaid i blentyn gael o leiaf pythefnos o wyliau yn olynol bob blwyddyn

Dim ond rhai o’r rheolau a’r rheoliadau sy’n ymwneud â chyflogi plant sydd uchod ac rydych chi, fel cyflogwr, yn gyfrifol am sicrhau eich bod chi’n gwbl ymwybodol o’r Ddeddfwriaeth Cyflogi Plant a bod unrhyw blentyn rydych chi’n ei gyflogi yn cael ei gyflogi’n gyfreithlon.

 

Cyflogaeth a waherddir i blant

Ni chaniateir cyflogi unrhyw blentyn o unrhyw oedran o dan yr amgylchiadau canlynol:

• mewn sinema, theatr, disgo, neuadd ddawns neu glwb nos, ac eithrio mewn cysylltiad â pherfformiad a roddir yn gyfan gwbl gan blant.
• gwerthu neu ddosbarthu alcohol, ac eithrio mewn cynwysyddion wedi’u selio.
• dosbarthu llaeth.
• dosbarthu olewau tanwydd.​
• mewn cegin fasnachol.
• casglu neu ddidoli sbwriel
• unrhyw waith sydd fwy na thri metr uwchben lefel y ddaear/llawr.
• cyflogaeth sy’n cynnwys dod i gysylltiad niweidiol â chyfryngau ffisegol, biolegol neu gemegol. 
• casglu arian neu ganfasio o ddrws i ddrws ac eithrio dan oruchwyliaeth oedolyn.
• gwaith sy’n cynnwys dod i gysylltiad â deunydd i oedolion neu mewn sefyllfaoedd sydd am y rheswm hwn fel arall yn anaddas i blant.
• gwerthu dros y ffôn.
• unrhyw ladd-dy neu yn y rhan honno o unrhyw siop gigydd neu safle arall sy’n gysylltiedig â lladd da byw, cigyddiaeth, neu baratoi carcasau neu gig i’w werthu.
• fel cynorthwyydd neu was mewn ffair neu arcêd neu mewn unrhyw safle arall a ddefnyddir i ddiddanu’r cyhoedd trwy beiriannau awtomatig, gemau neu gemau ar hap neu sgil neu ddyfais debyg.
• yng ngofal personol preswylwyr unrhyw gartref gofal preswyl neu gartref nyrsio. 

 

Nid yw hyn yn atal plant rhag cymryd rhan mewn perfformiad o dan ddarpariaethau trwydded a roddir yn unol â Deddf Plant a Phobl Ifanc 1963 a Rheoliadau Plant (Perfformiadau a Gweithgareddau) (Cymru) 2015.

 

Cyflogaeth a ganiateir i blant 13 oed 

Dim ond mewn gwaith ysgafn yn y categorïau canlynol y caniateir cyflogi plentyn 13 oed:

• gwaith amaethyddol neu arddwriaethol
• dosbarthu papurau newydd, cyfnodolion a deunydd printiedig arall
• gwaith siop, gan gynnwys rhoi nwyddau ar silffoedd
• salonau trin gwallt
• gwaith swyddfa
• golchi ceir â llaw mewn lleoliad preswyl preifat
• mewn caffi neu fwyty
• mewn stablau marchogaeth
• gwaith domestig mewn gwestai a sefydliadau eraill sy’n cynnig llety

 

Cyflogaeth a ganiateir i blant 14 oed neu hŷn

Dim ond mewn gwaith ysgafn y caniateir cyflogi plentyn 14 oed neu hŷn

 

Pan fydd plentyn yn troi’n 16 oed

Bydd yr oriau cyflogaeth a bennir ar gyfer plant 15 oed yn berthnasol tra byddant o oedran ysgol orfodol. Mae plant yn gyfreithiol yn gymwys i adael yr ysgol ar y dydd Gwener olaf ym mis Mehefin yn y flwyddyn y maent yn cyrraedd 16 oed. Ni all plant ddechrau cyflogaeth amser llawn tan ar ôl y dyddiad hwnnw.

Mae gwybodaeth hefyd ar gael ar wefan y Rhwydwaith Cenedlaethol ar gyfer Cyflogaeth ac Adloniant Plant (NNCEE) (yn agor mewn tab newydd)

 

Sut i wneud cais am drwydded cyflogi plentyn

Os ydych chi am wneud cais am drwydded gyflogaeth ar gyfer plentyn, lle mae'r cyflogaeth yn digwydd yn Sir Benfro, gofynnwch am ffurflen gais drwy e-bostio: educationwelfareservice@pembrokeshire.gov.uk

Cofiwch gynnwys copi o’ch asesiad risg wedi’i gwblhau, sydd wedi’i lofnodi gan y cyflogwr a’r plentyn. Rhaid i’r asesiad risg amlinellu dyletswyddau penodol y plentyn yn glir.​

Am ganllawiau pellach ar asesiadau risg, gan gynnwys templedi, gweler gwefan yr Awdurdod Gweithredol Iechyd a Diogelwch (yn agor mewn tab newydd) Gwnewch yn siŵr eich bod yn ystyried y risgiau a allai fod yn berthnasol i weithwyr ifanc ac yn ystyried eu diffyg profiad ac unrhyw hyfforddiant a allai fod yn ofynnol. 

 

Gwybodaeth bellach

Am ragor o wybodaeth cysylltwch â Gwasanaeth Lles Addysg Sir Benfro:

Cyfeiriad e-bost: educationwelfareservice@pembrokeshire.gov.uk

Ffôn: 01437 764551

Cefnogi Plant y Lluoedd Arfog mewn Addysg

Mae Cyngor Sir Penfro yn falch o fod wedi llofnodi Cyfamod y Lluoedd Arfog (yn agor mewn tab newydd) ac mae wedi ymrwymo i gefnogi anghenion unigryw plant y lluoedd arfog a'u teuluoedd.  Mae'r Gwasanaeth Lles Addysg yn gweithio'n agos gyda Cefnogi Plant y Lluoedd Arfog mewn Addysg Cymru (yn agor mewn tab newydd), i roi cefnogaeth wedi'i theilwra i helpu plant y lluoedd arfog i gyflawni eu potensial llawn, er gwaethaf yr heriau megis cael eu hadleoli'n aml, eu rhieni'n cael eu hanfon oddi cartref, neu gyfnodau pontio rhwng ysgolion.

Mae ein dull cydweithredol yn sicrhau bod plant y lluoedd arfog yn cael parhad yn eu haddysg, cefnogaeth emosiynol, a mynediad at adnoddau sy'n hyrwyddo eu lles a'u llwyddiant academaidd. Rydym yn gweithio ochr yn ochr ag ysgolion, teuluoedd, ac SSCE Cymru i greu rhwydweithiau cryf sy'n meithrin sefydlogrwydd a gwydnwch i blant y lluoedd arfog ar hyd eu taith addysgol.

 

Prosiect Addewid Disgyblion y Lluoedd Arfog

Mae'r Gwasanaeth Lles Addysg wrthi’n datblygu Gwasanaeth Addewid Disgyblion i wella cefnogaeth i blant y lluoedd arfog a'u teuluoedd. Nod y fenter hon yw sicrhau bod plant y lluoedd arfog yn cael cefnogaeth addysgol wedi'i theilwra, cyfnodau pontio llyfn, a chyfleoedd i ffynnu er gwaethaf heriau bywyd milwrol. Drwy gydweithio'n agos ag ysgolion, teuluoedd ac asiantaethau partner, bydd y prosiect yn cryfhau ein hymrwymiad i'r cyfamod ac yn ein cefnogi i ddiwallu anghenion unigryw plant y lluoedd arfog ledled Sir Benfro.

Os ydych chi'n deulu sydd yn y lluoedd arfog a hoffech gael cefnogaeth neu gyngor, cysylltwch â'r Gwasanaeth Lles Addysg i gael arweiniad a chymorth.

 

Gwybodaeth gyswllt

educationwelfareservice@pembrokeshire.gov.uk / 01437 774658

sscecymru@wlga.gov.uk / 029 2046 8616

Cymorth i Sipsiwn a Theithwyr Roma mewn addysg

Mae Teithwyr Sipsiwn a Roma yn grŵp gwarchodedig o dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010. Mae’r gymuned amrywiol hon yn cynnwys amrywiol grwpiau â hanesion, diwylliannau a thraddodiadau gwahanol.

Efallai y bydd angen cymorth ychwanegol yn yr ysgol ar blant a phobl ifanc o gefndiroedd Sipsiwn a Theithwyr Roma oherwydd ffactorau fel:

• Cyfnodau o absenoldeb sy’n gysylltiedig â theithio teuluol
• Agweddau gwahanol tuag at addysg, a all effeithio ar bresenoldeb a chynnydd academaidd
• Dyheadau a phrofiadau unigryw a all fod yn wahanol i’w cyfoedion
• Profiadau o fwlio
• Canlyniadau addysgol is yn hanesyddol, gan amlygu’r angen am gefnogaeth â ffocws

 

Sut mae ysgolion yn cefnogi dysgwyr Sipsiwn a Theithwyr Roma

Mae ysgolion wedi ymrwymo i fod yn gynhwysol ac yn groesawgar o ac yn llawn cydymdeimlad tuag at blant Sipsiwn, Teithwyr Roma a’u teuluoedd. Er mwyn cefnogi dysgwyr sy’n colli dyddiau ysgol oherwydd teithio, bydd ysgolion yn:

• Cyfathrebu â theuluoedd i ddarparu deunyddiau dysgu addas yn ystod absenoldebau
• Monitro cynnydd disgyblion yn agos a chynnig sesiynau dal i fyny i gefnogi sgiliau craidd
• Annog cyfathrebu agored – anogir teuluoedd i gysylltu â’r ysgol gydag unrhyw bryderon

 

Gall yr ysgol hefyd geisio cymorth gan y Gwasanaeth Lles Addysg i ddarparu cefnogaeth ychwanegol. Mae’r Gwasanaeth Lles Addysg yn gweithio’n uniongyrchol gyda theuluoedd plant sydd wedi cofrestru yn yr ysgol, gan flaenoriaethu’r rhai sydd â’r anghenion mwyaf, fel disgyblion newydd i’r ardal. Mae’r gefnogaeth a gynigir yn cynnwys:

• Mynychu cyfarfodydd ysgol ochr yn ochr â rhieni
• Esbonio gwybodaeth ysgrifenedig i sicrhau bod rhieni’n deall cyfathrebiadau’r ysgol
• Cynorthwyo gydag ysgrifennu llythyrau a phrosesau ymgeisio i ysgolion
• Cefnogi disgyblion a theuluoedd drwy gyfnodau pontio allweddol, fel o’r ysgol gynradd i’r ysgol uwchradd

 

Gwybodaeth gyswllt

educationwelfareservice@pembrokeshire.gov.uk

01437 764551

Trwyddedu Perfformiadau Plant a Chaperones

Mae trwyddedu hebryngwyr yn cael ei reoleiddio o dan Ddeddfau Plant a Phobl Ifanc 1933 a 1963, a Rheoliadau Plant (Perfformiadau a Gweithgareddau) (Cymru) 2015.

Mae’n ofyniad cyfreithiol bod rhaid i blant sy’n cymryd rhan mewn perfformiadau cyhoeddus – megis gwaith teledu, ffilm, modelu â thâl, neu weithgareddau chwaraeon – gael eu goruchwylio gan hebryngwr cymeradwy, oni bai eu bod yng ngofal rhiant, gwarcheidwad cyfreithiol, neu, mewn rhai amgylchiadau, athro.

 

Rôl a chyfrifoldebau hebryngwr

Prif ddyletswydd hebryngwr yw gofalu am y plentyn yn ei ofal. Mae ei gyfrifoldebau’n cynnwys diogelu, cefnogi a hyrwyddo llesiant y plentyn drwy gydol y perfformiad neu’r gweithgaredd. Ni ddylai hebryngwyr ymgymryd ag unrhyw ddyletswyddau a fyddai’n tynnu eu sylw oddi wrth y rôl hon.

Mae’r prif gyfrifoldebau yn cynnwys:

• Aros gyda’r plentyn ar bob adeg
• Cadw llygad ar y plentyn pan fydd ar lwyfan, ar set, neu’n perfformio
• Sicrhau bod y plentyn yn cael ei oruchwylio’n iawn pan nad yw’n perfformio
• Sicrhau bod gan y plentyn brydau bwyd addas, cyfle i orffwys ac amser hamdden
• Sicrhau bod cyfleusterau newid priodol yn cael eu darparu gan y cwmni neu’r lleoliad, gan gynnwys ystafelloedd newid ar wahân i fechgyn a merched dros bump oed

 

Cymarebau goruchwylio

Gall hebryngwr fod yn gyfrifol am oruchwylio hyd at 12 o blant. Fodd bynnag, efallai y bydd angen lleihau hyn yn dibynnu ar y canlynol:

• Natur y perfformiad neu’r gweithgaredd
• Oedran, rhywedd, neu anghenion penodol y plant dan sylw

 Mae hyn yn sicrhau bod pob plentyn yn cael ei ddiogelu’n briodol.

 

Sut i wneud cais am drwydded hebryngwr

I gofrestru fel hebryngwr, bydd angen i chi wneud cais i’r awdurdod lleol lle rydych chi’n byw.

Yn Sir Benfro, mae’n angenrheidiol i ddarpar hebryngwyr wneud y canlynol:

• Cwblhau ffurflen gais hebryngwr sydd ar gael o educationwelfareservice@pembrokeshire.gov.uk
• Mynychu sesiwn hyfforddi hebryngwyr – i’w drefnu unwaith y bydd y gwasanaeth lles addysg wedi derbyn y ffurflen gais
• Darparu hunlun digidol – gellir cael hwn yn ystod y sesiwn hyfforddi hebryngwyr
• Cwblhau Gwiriad Datgelu Manwl y Gwasanaeth Datgelu a Gwahardd – anfonir e-bost atoch gyda dolen i’ch ffurflen gais Y Gwasanaeth Datgelu a Gwahardd ar ôl i chi fynychu’r sesiwn hyfforddi hebryngwyr.

 

I ymgeiswyr sy’n gwneud cais i fod yn hebryngwr proffesiynol, codir ffi datgelu manwl. I gadarnhau gwerth y ffi, cysylltwch â’r Gwasanaeth Lles Addysg – educationwelfareservice@pembrokeshire.gov.uk

 

Fel arall, os ydych chi wedi tanysgrifio i wasanaeth y Gwasanaeth Datgelu a Gwahardd sy’n rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf, rhowch ganiatâd iddo gynnal gwiriad statws.

• Cwblhau modiwl diogelu ar-lein gorfodol Cyngor Sir Penfro. Anfonir e-bost sy’n cynnwys y ddolen ar gyfer yr hyfforddiant hwn atoch ar ôl i chi fynychu’r sesiwn hyfforddi hebryngwyr.

Noder: Ar ôl cwblhau’r modiwl diogelu ar-lein, bydd gofyn i chi anfon copi o’ch tystysgrif cwrs i educationwelfareservice@pembrokeshire.gov.uk

 

Am ba hyd mae trwydded hebryngwr yn ddilys?

Bydd eich trwydded hebryngwr yn ddilys am hyd at dair blynedd neu yn unol â dyddiad dod i ben eich gwiriad datgelu manwl gan y Gwasanaeth Datgelu a Gwahardd, pa un bynnag sydd gynharaf.

Bydd y drwydded hon yn cael ei chydnabod gan bob awdurdod lleol arall, gan eich galluogi felly i weithio fel hebryngwr yn unrhyw le yn y wlad.

 

Rheoliadau a dogfennau canllaw

• Rheoliadau Plant (Perfformiadau a Gweithgareddau) (Cymru) 2015 (yn agor mewn tab newydd) 
• Cadw perfformwyr ifanc yn ddiogel (yn agor mewn tab newydd) 

 

Mae gwybodaeth hefyd ar gael ar y wefan ganlynol:

The National Network for Child Employment and Entertainment (yn agor mewn tab newydd)

 

Ffurflen gais a gwybodaeth bellach

Os hoffech wneud cais i fod yn hebryngwr cofrestredig gyda’r awdurdod lleol neu os oes angen rhagor o wybodaeth arnoch, cysylltwch â Gwasanaeth Lles Addysg Sir Benfro:

Cyfeiriad e-bost: educationwelfareservice@pembrokeshire.gov.uk

Ffôn: 01437 764551

Cymorth EBSA

Mae'n bwysig nodi na fydd pob unigolyn sy'n dangos diffyg presenoldeb neu orbryder yn profi EBSA.

Beth yw EBSA?

Defnyddir dulliau osgoi ysgol ar sail emosiynol (EBSA) i ddisgrifio plant a phobl ifanc sy'n ei chael hi'n anodd mynychu'r ysgol oherwydd ffactorau emosiynol, yn bennaf teimladau o ofn a phryder. Gall y ffactorau hyn arwain at gyfnodau hir o absenoldeb o’r ysgol. Mae’n bwysig rhoi cymorth ar waith cyn gynted â phosibl, oherwydd po hiraf na eir i’r afael â’r pryderon, y mwyaf anodd y gall fod i newid ymddygiadau osgoi. Mae tua 1-5% o bobl ifanc allan o'r ysgol oherwydd EBSA. Fodd bynnag, mae’r llenyddiaeth yn awgrymu nad yw'n hysbys eto pa mor gyffredin ydyw, a gall fod disgyblion sydd yn yr ysgol ond nad ydynt efallai'n mynychu pob gwers.

Arwyddion EBSA

Efallai y byddwch yn sylwi ar rai newidiadau ymddygiad neu ffisiolegol yn y plant a phobl ifanc a all fod yn arwyddion o EBSA. Gall y rhain fod yn arbennig o amlwg ar nosweithiau Sul a chyn ysgol.

Gallai'r rhain gynnwys y canlynol:

• Poeni sy'n cynyddu pan fyddant ar fin mynychu'r ysgol.
• Mynegi meddyliau neu bryderon negyddol am yr ysgol, e.e. ymdopi â gwaith ysgol, cael eu barnu gan athrawon neu gyfoedion, bod yn wahanol i bawb arall, rhywbeth drwg yn digwydd yn yr ysgol y mynychir ganddynt ac ati.
• Symptomau corfforol fel cur pen neu boen stumog.
• Symptomau gorbryder fel pendro, cyfog, crynu, cyfradd curiad y galon uwch, gloÿnnod byw yn eu stumog, canu yn y clustiau ac ati.
• Cael trafferth cysgu yn y nos a chodi o'r gwely yn y bore.
• Tynnu sylw neu anawsterau canolbwyntio.
• Gall ymddangos yn fyr dymer neu'n ofnus, yn enwedig wrth drafod ysgol.

Gorbryder ac EBSA

Mae gorbryder yn ymateb ffisiolegol i fygythiad posibl a gall deimlo'n eithaf brawychus. Mae angen i ni gefnogi ein plant a phobl ifanc i adnabod arwyddion cynnar gorbryder a datblygu technegau neu strategaethau ymlacio fel y gallant reoli eu teimladau.

Gall ychydig o orbryder neu straen fod yn beth cadarnhaol gan ei fod yn ein hysgogi i wneud pethau fel paratoi ar gyfer arholiad. Rydym mewn gwirionedd yn perfformio'n well pan fyddwn yn profi rhywfaint o her gan ei fod yn ein gwneud yn fwy effro ac rydym yn canolbwyntio'n fwy ar dasgau. Fodd bynnag, pan fo’r her yn drech na’n gallu i ymdopi, a’r gorbryder yn cynyddu i’r pwynt ein bod yn teimlo wedi’n llethu, mae hyn yn amharu ar ein meddwl a’n gallu i resymu’n rhesymegol ac ymdopi â’r heriau y mae bywyd yn eu taflu atom. Mae hon yn effaith gronnus ac yna gall gymryd dim ond un rhwystr i'n ‘bwrw dros y dibyn’ i bwynt lle rydym yn teimlo wedi ein llethu ac yn methu ag ymdopi.

Gall pobl brofi gorbryder mewn gwahanol ffyrdd. Gellir profi'r teimladau canlynol yn unigol neu ar yr un pryd:

• Yn benysgafn, pen-dro, neu'n methu canolbwyntio
• Gwelediad twnnel
• Bochau yn cochi
• Ceg sych
• Anhawster anadlu/llyncu
• Cyhyrau llawn tyndra
• Calon yn carlamu
• Chwysu, teimlo fel taflu i fyny, dolur rhydd
• Glöynnod byw yn y stumog
• Yr angen i droethi
• Crynu
• Traed yn aflonydd

Pan fydd gorbryder ac EBSA yn gysylltiedig, mae’r person ifanc yn debygol o brofi meddyliau pryderus ac ofnus ynghylch mynychu’r ysgol neu’r gallu i ymdopi â gwaith ysgol. Mae hyn yn arwain plant a phobl ifanc i geisio osgoi'r teimladau a'r sefyllfa lethol sy'n achosi'r gorbryder a byddant yn encilio, o bosibl trwy wrthod paratoi ar gyfer yr ysgol / gadael y cartref neu beidio â mynd i mewn i'r ysgol. Gallai plant a phobl ifanc hefyd gyflwyno ymddygiadau gelyniaethus er mwyn nid yn unig osgoi’r sefyllfa ond teimlo bod ganddynt rywfaint o reolaeth dros sefyllfa sydd ‘allan o reolaeth’ yn gyfan gwbl (Thambirajah ac eraill, 2008). Mae osgoi meddwl am yr ysgol neu ei mynychu yn debygol o leihau gorbryder a chreu ymdeimlad o ryddhad, a all arwain at gylch sy’n cynnal EBSA dros amser, fel y disgrifir ymhellach isod.

Cylch EBSA yw'r syniad y gallai teimladau pryderus plant a phobl ifanc am yr ysgol arwain at fwy o achosion o osgoi mynd i’r ysgol. Gall hyn fod oherwydd meddyliau negyddol am yr ysgol a gallu'r plant a phobl ifanc i ymdopi, gan arwain o bosibl at osgoi'r sefyllfa sy’n peri’r gorbryder, a'r rhyddhad a deimlir o ganlyniad. Gallai’r gostyngiad uniongyrchol posibl mewn gorbryder hefyd arwain at fwy o achosion o osgoi mynd i’r ysgol, gan atgyfnerthu’r teimladau pryderus sy’n gysylltiedig â mynd i’r ysgol.

O ganlyniad i’r cylch hwn, gall y plant a phobl ifanc hefyd brofi anawsterau ychwanegol: gall osgoi ysgol arwain at fod ar ei hôl hi gyda gwaith ysgol, colli ffrindiau, a chynyddu unigedd. Yn ei dro, gall hyn gynyddu'r gorbryder a deimlir o amgylch yr ysgol a phwysleisio'r gweithgareddau pleserus sydd ar gael gartref, gan felly leihau cymhelliant y plant a phobl ifanc i fynychu'r ysgol.

Awtistiaeth ac EBSA

Mae'n bwysig nodi na fydd pob unigolyn ag awtistiaeth yn profi EBSA.

Mae teimladau o bryder yn cael eu hystyried yn gyffredin fel rhan annatod o awtistiaeth. Gall gorbryder waethygu yn ystod blaenlencyndod, wrth i blant wynebu rhyngweithio cymdeithasol cynyddol gymhleth ac yn aml yn dod yn fwy ymwybodol o'u gwahaniaethau a'u hanawsterau rhyngbersonol. Gall y byd ymddangos yn anrhagweladwy iawn ac yn lle dryslyd i bobl ag awtistiaeth. Yn ogystal, mae'n bosibl y gallai bod allan o'r ysgol ddod yn drefn newydd i'r person ifanc. Gallai’r awydd i gynnal y drefn hon arwain at y person ifanc yn treulio mwy o amser allan o’r ysgol. Gall gwahaniaethau prosesu synhwyraidd hefyd gyfrannu at deimladau o EBSA ar gyfer pobl ifanc ag awtistiaeth.

 

Diolchiadau i awdurdod lleol Conwy a Chanllaw EBSA Gorllewin Sussex

Grant Cymorth Addysg Sir Benfro

(y Grant Datblygu Disgyblion a Mwy gynt)

Grant penodol i Sir Benfro yw hwn ac mae ar wahân i Grant Hanfodion Ysgol Llywodraeth Cymru.

Mae Grant Cymorth Addysg Sir Benfro yn gynllun i helpu rhieni mewn amgylchiadau anodd i brynu gwisgoedd ysgol.

 

 O fis Ebrill 2019 ymlaen, byddwn yn cynnig grant o hyd at £125 fesul disgybl o oedran ysgol statudol ar gyfer:

• Gwisg ysgol, gan gynnwys cotiau ac esgidiau.
• Dillad chwaraeon ysgol, gan gynnwys esgidiau.
• Gwisg ar gyfer gweithgareddau cyfoethogi, gan gynnwys ond heb fod yn gyfyngedig i’r Sgowtiaid, Geidiau, Cadetiaid, crefft ymladd, chwaraeon, celfyddydau perfformio neu ddawns.
• Offer, e.e. bagiau ysgol a deunyddiau ysgrifennu.
• Offer arbenigol pan fydd gweithgareddau newydd yn y cwricwlwm yn dechrau, fel dylunio a thechnoleg.
• Offer ar gyfer teithiau y tu allan i oriau ysgol fel dysgu yn yr awyr agored h.y. dillad gwrth-ddŵr.

Nid yw hon yn rhestr gynhwysfawr, ac mae ychydig o ddisgresiwn ynghylch yr hyn y gellid ei ariannu, ond mae’n rhaid iddo fod yn rhywbeth a fydd yn cefnogi cyflawniad y plentyn. Bydd penderfyniadau ar geisiadau yn cael eu gwneud gan Reolwr y Gwasanaeth Lles Addysg.

 

Gall esiamplau o amgylchiadau anodd gynnwys:

• Teuluoedd sy’n pontio i Gredyd Cynhwysol ac sy’n profi oedi sylweddol cyn cael eu taliadau budd-dal.
• Colli eiddo yn sgil digwyddiad y tu hwnt i’ch rheolaeth, fel tân neu lifogydd.
• Plentyn sy’n gorfod symud ysgol ar fyr rybudd ar gyngor yr awdurdod lleol.

 

Cymorth arall i aelwydydd incwm isel

Mae ffynonellau cyfyngedig posibl eraill ar gyfer cymorth ariannol:

• Rhieni sy’n cael Cymhorthdal Incwm
• Lwfans Ceisio Gwaith yn Seiliedig ar Incwm
• Lwfans Cyflogaeth a Chymorth yn Seiliedig ar Incwm,
• Credyd Pensiwn

neu os ydych chi’n cael taliad oherwydd un o’r budd-daliadau neu’r hawliadau hyn am o leiaf 26 wythnos, efallai y byddwch yn gallu gwneud cais am fenthyciad cyllidebu cronfa gymdeithasol o dan y categori dillad ac esgidiau gan y Ganolfan Byd Gwaith. Gall hawlwyr sy’n hawlio Credyd Cynhwysol ar hyn o bryd geisio am Flaenswm Cyllidebu.

Efallai y bydd cymorth ar gael oddi wrth gyrff llywodraethu neu gymdeithasau rhieni ysgolion. Gall hwn fod yn gymorth ariannol o gronfa galedi, cynllun cynilo, neu drwy ddarparu dillad ail-law.

Am ragor o wybodaeth, siaradwch â Swyddog Lles Addysg eich ysgol neu gofynnwch am ffurflen gais o’r cyfeiriad e-bost isod. 

 

Gwybodaeth gyswllt

SUGS@pembrokeshire.gov.uk

01437 775845

Grant Hanfodion Ysgol

Cynnwys:

Trosolwg

Faint sydd ar gael 

Sut y gallwch chi ei ddefnyddio

Meini prawf

Gwneud cais 

Ar ôl cyflwyno’r cais

Blwyddyn ysgol 

Manylion cyswllt

 



Trosolwg

Os ydych chi’n riant neu’n warcheidwad i blentyn yn yr ysgol, efallai eich bod yn gymwys i dderbyn grant i'ch helpu chi i dalu am eitemau hanfodol ar eu cyfer.

Mae’r grant hefyd yn cael ei adnabod fel grant datblygu disgyblion, grant Mynediad datblygu disgyblion (GDD) neu’r grant gwisg ysgol.

 

Faint sydd ar gael 

Mae’r grant yn:

• £200 ar gyfer disgyblion blwyddyn 7
• £125 ar gyfer pob disgybl arall
• Gallwch wneud cais rhwng 1 Gorffennaf 2025 a 31 Mai 2026

Os cawsoch Grant Hanfodion Ysgol y llynedd ac rydych yn parhau i fod yn gymwys, disgwyliwn y bydd eich taliad awtomataidd yn cael ei wneud yng nghanol mis Gorffennaf. Os na fyddwch yn cael y taliad hwn, efallai bod problem o ran eich cymhwysedd.

 

Sut y gallwch chi ei ddefnyddio

Gallwchddefnyddio’r grant i dalu am: 

• gwisg ysgol ac esgidiau, 
• dillad ac offer chwaraeon, 
• gweithgareddau ysgol, yn cynnwys gwersi cerdd, tripiau ysgol a chlybiau ar ôl ysgol, 
• offer i'r ystafell ddosbarth yn cynnwys beiros, pensiliau a bag ysgol, 
• gliniadur neu dabled sydd ddim ar gael i'w llogi gan yr ysgol. 

 

Meini prawf

Mae gennych hawl os yw eich plentyn yn derbyn prydau ysgol am ddim sy'n seiliedig ar anghenion cyfrifoldeb.

Sylwch fod hyn yn wahanol i’r rhai sy’n derbyn prydau ysgol am ddim o dan Gynllun Prydau Ysgol am Ddim i holl blant Ysgolion Cynradd.

Gallech fod yn gymwys os ydych yn derbyn unrhyw un o’r budd-daliadau canlynol: 

• Cymhorthdal incwm (ar sail incwm) 
• Lwfans cymorth a chyflogaeth (ar sail incwm) 
• Credyd Treth Plentyn (gydag incwm trethadwy blynyddol ddim mwy na £16,190) 
• Credyd Pensiwn (Gwarant) 
• Credyd Cynhwysol ar yr amod bod gan yr aelwyd incwm a enillir net blynyddol o ddim mwy na £7,400  
• Cymorth o dan Deddf Lloches a Mewnfudo 1999 
• Mae pob plentyn sy'n derbyn gofal / plentyn maeth yn gymwys ar gyfer y grant, p'un a ydynt yn cael prydau ysgol am ddim ai peidio. Bydd angen llenwi ffurflen gais ar gyfer y rheini sy'n gymwys o dan y rheolau hyn.
• Mae'r grant bellach yn cael ei ddyfarnu i ddisgyblion y tu hwnt i flwyddyn 11 ac mae'n rhaid i blant fod o oedran ysgol "gorfodol" i fod yn gymwys. (Oedran ysgol gorfodol - o dan adran 8 o Ddeddf Addysg 1996, daw plant o oedran ysgol gorfodol ar 31 Rhagfyr, 31 Mawrth a 31 Awst (pa un bynnag ddaw gyntaf) yn dilyn eu pen-blwydd yn 5 oed)

Mewn rhai achosion, efallai bydd rhaid i chi dderbyn un o’r budd-daliadau hyn, hyd yn oed os yw eich plentyn yn cael prydau ysgol am ddim.

Os nad ydych yn gymwys, gallwch weld pa help sydd ar gael yma.

 

Gwneud cais 

I wneud cais, byddwch angen: 

• manylion cyswllt 
• ysgol eich plentyn,  
• rhif yswiriant gwladol, 
• manylion banc. 

Gallwch wneud cais rhwng 1 Gorffennaf 2025 a 31 Mai 2026

 

Gwneud cais nawr

 

Ar ôl cyflwyno’r cais 

Byddwch yn derbyn e-bost yn cadarnhau eich cais, a byddwn yn gadael i chi wybod beth yw’r camau nesaf. 

 



Manylion cyswllt

Am gymorth pellach gyda'r cais neu unrhyw gwestiwn, cysylltwch â ni:

Ffôn  01437 775845
E-bost SUGS@Pembrokeshire.gov.uk

Herio bwlio

Gall wynebu bwlio, boed yn yr ysgol, ar-lein, neu yn y gymuned, gael effaith ddifrifol ar lesiant, hyder a gallu plentyn i fynychu’r ysgol. Mae’r Gwasanaeth Lles Addysg yma i gynorthwyo plant, pobl ifanc a theuluoedd yr effeithir arnynt gan fwlio.

Gan weithio mewn partneriaeth ag ysgolion, teuluoedd ac asiantaethau eraill, gall ein Swyddogion Lles Addysg helpu i fynd i’r afael â phryderon presenoldeb sy’n gysylltiedig â bwlio, eirioli dros anghenion plentyn, a sicrhau bod cymorth priodol ar waith. Rydym yn gwrando heb farnu ac yn gweithio i sicrhau bod pob plentyn yn teimlo’n ddiogel, yn cael ei glywed, ac yn gallu cael mynediad at ei addysg heb fod ag ofn.

Os yw bwlio yn effeithio ar bresenoldeb neu lesiant eich plentyn chi, cysylltwch â ni; rydym yma i’ch helpu chi i ddod o hyd i ffordd o symud ymlaen.

 

Deall ac ymateb i fwlio

Fel rhiant neu ofalwr, rydych chi’n chwarae rhan hanfodol wrth helpu’ch plentyn i lywio cyfeillgarwch a rhyngweithiadau cymdeithasol, wyneb yn wyneb ac ar-lein. Drwy ei arwain i drin eraill â charedigrwydd a pharch, a thrwy hyrwyddo sgyrsiau agored am ei brofiadau, gallwch gefnogi ei lesiant cymdeithasol ac emosiynol.

Yn aml, chi yw’r cyntaf i sylwi a ydyw eich plentyn yn ymddangos yn encilgar, yn anhapus, yn orbryderus, neu’n fwy ymosodol nag arfer. Gall y rhain fod yn arwyddion bod rhywbeth ddim yn iawn, ac o bosibl ei fod yn wynebu neu’n rhan o fwlio.

Rydym yn deall y gall darganfod bod eich plentyn yn rhan o fwlio, boed fel dioddefwr neu droseddwr, ddod â chymysgedd o emosiynau: pryder, tristwch, dicter, neu euogrwydd. Cofiwch, nid ydych chi ar eich pen eich hun, ac y mae ffordd ymlaen. Rydyn ni yma i helpu.

 

Beth yw bwlio?

Mae Cyngor Sir Penfro yn diffinio bwlio fel a ganlyn:

"Ymddygiad gan unigolyn neu grŵp, a ailadroddir dros amser, sy’n fwriadol niweidiol i eraill naill ai’n gorfforol neu’n emosiynol."

 

Gall bwlio ddigwydd wyneb yn wyneb neu ar-lein (seiberfwlio), ac fel arfer mae’n cynnwys tair elfen allweddol:

• Niwed bwriadol – mae’r ymddygiad yn fwriadol.
• Wedi’i ailadrodd dros amser – nid yw’n ddigwyddiad untro.
• Anghydbwysedd pŵer – mae’r unigolyn sy’n cael ei dargedu yn teimlo’n analluog wrth amddiffyn ei hun.

Er nad yw pob gwrthdaro neu ymddygiad annerbyniol yn fwlio, mae bob amser yn bwysig cymryd pryderon eich plentyn o ddifrif a cheisio cymorth os oes angen.

 

Sut y gall y Gwasanaeth Lles Addysg helpu

Os yw bwlio yn effeithio ar bresenoldeb, llesiant neu ymddygiad eich plentyn, gall ein swyddogion lles addysg weithio gyda chi ac ysgol eich plentyn i helpu i fynd i’r afael â’r mater. Rydym yn cefnogi teuluoedd drwy ymyrraeth gynnar, cyngor, eiriolaeth, ac atgyfeiriadau at gymorth pellach os oes angen.

Ni ddylai unrhyw blentyn deimlo’n anniogel neu heb gefnogaeth yn yr ysgol. Os ydych chi’n pryderu, cysylltwch â ni, rydyn ni yma i helpu.

 

Pryd nad yw’n fwlio?

Mae’r canlynol yn enghreifftiau o ymddygiad annerbyniol ond nid ydynt yn enghreifftiau o fwlio:

• anghytundeb neu ffrae
• dadl neu ffrae untro
• problemau perthynas lle mae angen i blant neu bobl ifanc ddysgu sut i gyd-dynnu’n well
• rhywun yn bod yn gas gyda geiriau neu weithredoedd angharedig neu amharchus.

Rhaid herio pob ymddygiad annerbyniol, boed yn fwlio ai peidio.

 

Beth allwch chi ei wneud i helpu?

Mae yna lawer o bethau y gallwch chi eu gwneud fel rhiant / gofalwr i gynorthwyo’ch plentyn. Mae’r canllawiau isod yn rhoi rhai syniadau ynglŷn â sut i siarad â’ch plentyn am fwlio, sut i adnabod yr arwyddion, sut y gallwch chi ei helpu, a sut i feithrin hyder a hunan-barch eich plentyn. Mae’r canllawiau hefyd yn rhoi gwybodaeth am ddelio â bwlio ar-lein. Mae’n ymdrin ag ymdopi ag effeithiau bwlio a rheoli eich teimladau a’ch gweithredoedd eich hun.

 

Canllawiau i rieni a gofalwyr (yn agor mewn tab newydd)

Canllawiau i bobl ifanc (yn agor mewn tab newydd)

Canllawiau i blant (yn agor mewn tab newydd)

 

Beth i’w ddisgwyl gan ysgol eich plentyn

Mae gan bob ysgol ddyletswydd gofal i ddarparu amgylchedd diogel a chefnogol i ddysgwyr. Yn ôl y gyfraith, rhaid iddyn nhw gael polisi ymddygiad, ac rydym yn disgwyl iddyn nhw gael polisi gwrth-fwlio clir hefyd. Mae’r polisïau hyn yn amlinellu sut mae pryderon ynghylch bwlio yn cael eu trin, a dylent fod ar gael ar wefan yr ysgol neu ar gais.

 

Codi pryder ynglŷn â bwlio: camau cyffredinol

Os oes angen i chi roi gwybod am ddigwyddiad bwlio, dilynwch y camau hyn, gan roi amser i’r ysgol weithredu a monitro’r cynnydd:

 

1. Siaradwch â’r athro / athrawes dosbarth, y tiwtor dosbarth, neu’r pennaeth blwyddyn
2. Os na chaiff ei ddatrys, anfonwch e-bost at y pennaeth
3. Nesaf, cysylltwch â chorff llywodraethu yr ysgol
4. Os oes angen, codwch y mater gyda’r awdurdod lleol

 

Drwy gydol y broses, cadwch gofnod ysgrifenedig o’ch cyfathrebiadau, gan gynnwys y canlynol:

• Gyda phwy y siaradoch chi
• Pryd a sut y gwnaed cysylltiad
• Beth a drafodwyd
• Unrhyw gamau gweithredu a chyfrifoldebau y cytunwyd arnynt

Cofiwch: mae cyfathrebu amserol a chyson yn helpu ysgolion i gymryd camau effeithiol i gadw’ch plentyn yn ddiogel ac i’w gefnogi.

 

Cyfleu pryderon yn barchus

Rydym yn deall y gall materion sy’n ymwneud â’ch plentyn beri gofid, ond mae’n bwysig ymdrin â phryderon drwy’r sianeli priodol.

Osgowch ddefnyddio’r cyfryngau cymdeithasol i leisio cwynion am yr ysgol neu i feirniadu neu fygwth aelodau unigol o staff. Gall hyn waethygu’r sefyllfa, achosi niwed diangen, a gall arwain at ganlyniadau cyfreithiol. Mae gan ysgolion ddyletswydd gofal nid yn unig i ddisgyblion ond hefyd i’w staff.

Yn yr un modd, peidiwch â mynd at blant neu deuluoedd eraill sy’n gysylltiedig naill ai wyneb yn wyneb neu ar-lein. Gall wynebu eraill gynyddu tensiynau a gwneud y sefyllfa’n anoddach i’w datrys.

Er mwyn sicrhau’r canlyniad gorau i’ch plentyn, rydym yn eich annog i weithio gyda’r ysgol drwy’r gweithdrefnau priodol a chyfathrebu’n agored a pharchus bob amser.

Gwasanaeth Cefnogi Disgyblion

Mae ein Gwasanaeth Lles Addysg yn gweithio mewn partneriaeth â theuluoedd, ysgolion ac asiantaethau eraill i hyrwyddo presenoldeb rheolaidd yn yr ysgol a sicrhau bod gan bob plentyn fynediad at ei hawl i addysg. Rydym yn cynnig cymorth a chefnogaeth gynnar i fynd i’r afael â rhwystrau i bresenoldeb, yn cynnig arweiniad ynghylch cyfrifoldebau cyfreithiol, ac yn eiriol dros lesiant plant a phobl ifanc. P’un a ydych chi’n wynebu gwrthod mynd i’r ysgol, pryderon ynghylch presenoldeb, neu angen cyngor ar ddewisiadau addysg, rydym yma i helpu i feithrin cysylltiadau cryf rhwng yr ysgol a’r cartref a llwybrau cadarnhaol ar gyfer y dyfodol.

Rydym wedi ymrwymo i gefnogi dysgwyr a theuluoedd i oresgyn rhwystrau i fynychu’r ysgol yn rheolaidd. Mae Swyddog Lles Addysg yn gwasanaethu pob ysgol yn y sir sy’n cydweithio ag ysgolion, teuluoedd ac asiantaethau eraill i hyrwyddo presenoldeb cyson a mynd i’r afael ag unrhyw faterion sylfaenol sy’n effeithio ar addysg plentyn.

Mae sefydlu arferion presenoldeb cadarnhaol o oedran cynnar yn gosod y sylfaen ar gyfer llwyddiant yn y dyfodol. Mae ymchwil yn dangos yn gyson bod disgyblion sy’n mynychu’r ysgol yn rheolaidd yn tueddu i gyflawni canlyniadau academaidd cryfach, yn enwedig yn eu harholiadau TGAU, o’i gymharu â’r rhai sydd â phresenoldeb is. Y tu hwnt i’r effaith academaidd, mae presenoldeb rheolaidd yn hanfodol ar gyfer datblygiad cymdeithasol plant. Gall colli ysgol olygu colli cyfleoedd hanfodol i feithrin a chynnal cyfeillgarwch, yn enwedig yn ystod y blynyddoedd cynnar ffurfiannol.

Mae prydlondeb yr un mor bwysig. Mae cyrraedd ar amser yn helpu eich plentyn i ddechrau’r diwrnod yn ddigynnwrf ac yn hyderus, ac yn tarfu llai ar ei ddysgu ef a dysgu plant eraill. Gellir cofnodi hwyrni parhaus, yn enwedig ar ôl i’r gofrestr gau, fel absenoldeb anawdurdodedig.

Os yw eich plentyn yn cael anawsterau wrth fynychu’r ysgol, neu os oes gennych bryderon am ei lesiant mewn perthynas ag addysg, gallwch gael cymorth drwy gysylltu ag ysgol eich plentyn yn uniongyrchol neu drwy gysylltu â’r Gwasanaeth Lles Addysg. Rydyn ni i gyd yma i’ch helpu a’ch cefnogi.

Mae pob absenoldeb yn bwysig. Mae colli dim ond dau ddiwrnod y mis yn golygu bod plentyn yn colli 10% o’r flwyddyn ysgol.

Yn ogystal â’n gwaith gydag ysgolion, rydym hefyd yn cefnogi plant a phobl ifanc sy’n cael addysg ddewisol yn y cartref. Er bod gan rieni’r hawl gyfreithiol i addysgu eu plant gartref, ein nod yw sicrhau bod addysg pob dysgwr sy’n cael addysg ddewisol yn y cartref, yn cael addysg addas ac effeithlon. Mae ein tîm yn cysylltu’n rheolaidd â theuluoedd plant sy’n cael addysg ddewisol yn y cartref, gan gynnig arweiniad, adnoddau ac ymweliadau i’w helpu i gyflawni eu cyfrifoldebau addysgol. Mae ein dull yn un anfeirniadol a chydweithredol, ac rydym yn gweithio i feithrin perthnasoedd cadarnhaol â theuluoedd, gan eu cyfeirio at wasanaethau a rhwydweithiau cymorth perthnasol lle bo angen. Ein nod yw hyrwyddo’r canlyniadau gorau i bob plentyn, waeth beth fo’u lleoliad addysgol.

Mae ein Gwasanaeth Lles Addysg yn cefnogi plant y lluoedd arfog a’u teuluoedd yn weithredol, gan gydnabod yr heriau unigryw y gallent eu hwynebu, megis adleoli’n aml, rhieni’n cael eu symud, neu addasu i amgylcheddau ysgol newydd. Rydym yn gweithio mewn cydweithrediad ag SSCE Cymru Cefnogi Plant y Lluoedd Arfog mewn Addysg yng Nghymru (yn agor mewn tab newydd) i sicrhau bod y dysgwyr hyn yn cael y ddealltwriaeth a’r cymorth wedi’i dargedu y mae eu hangen arnynt. Drwy’r bartneriaeth hon, rydym yn helpu ysgolion i nodi plant y lluoedd arfog sydd ar y gofrestr, yn sicrhau bod cyfnodau pontio priodol ar waith, ac yn rhoi cyngor ac ymyriadau pwrpasol i’w hamgylchiadau penodol.

 

Gwybodaeth gyswllt

Educationwelfareservice@pembrokeshire.gov.uk

01437 764551

​​​​​​​Hysbysiad Preifatrwydd – Mae’r hysbysiad hwn yn egluro pam rydym yn casglu ac yn cadw eich gwybodaeth bersonol, sut mae eich gwybodaeth yn cael ei defnyddio a beth rydym yn ei wneud â’r wybodaeth a gasglwn.

Tim y Gwasanaeth Lles Addysg

​​​Mae swyddogion lles addysg yn chwarae rhan hanfodol o fewn y system addysg, gan gynorthwyo plant, pobl ifanc a theuluoedd i oresgyn rhwystrau i fynychu’r ysgol yn rheolaidd. Mae eu rôl yn gefnogol ac yn statudol, gan ganolbwyntio ar wella presenoldeb yn yr ysgol a hyrwyddo llesiant, diogelwch a chynhwysiant dysgwyr. Gan weithio mewn partneriaeth ag ysgolion, teuluoedd ac asiantaethau eraill, mae swyddogion lles addysg yn helpu i sicrhau y gall pob dysgwr fanteisio ar ei hawl i addysg mewn amgylchedd diogel a chefnogol.

Gyda dull sy’n ystyriol o drawma wrth wraidd eu hymarfer, mae ein swyddogion lles addysg yn rhoi empathi, cysondeb, a’r gwaith o ddatblygu perthnasoedd ymddiriedus yn gyntaf. Maent yn gweithio’n agos gydag ysgolion, teuluoedd ac asiantaethau partner i nodi ac ymdrin ag achosion sylfaenol presenoldeb gwael neu afreolaidd trwy gymorth cynnar, cydlynol. Gall hyn gynnwys ystod eang o ffactorau megis anawsterau iechyd, anghenion dysgu ychwanegol, heriau cymdeithasol neu emosiynol, amgylchiadau teuluol, neu bryderon ynghylch diogelu.

Mae swyddogion lles addysg hefyd yn helpu ysgolion i gyflawni eu dyletswyddau cyfreithiol o ran presenoldeb, diogelu a lles dysgwyr, wrth hyrwyddo diwylliant cadarnhaol o ymgysylltu a chynhwysiant.

Os ydych chi’n pryderu am bresenoldeb eich plentyn neu’n wynebu heriau sy’n effeithio ar ei allu i fynychu’r ysgol yn rheolaidd, gall eich swyddog lles addysg lleol roi cyngor ymarferol i chi, eiriol drosoch chi a’ch cyfeirio at gymorth ehangach. Y nod bob amser yw sicrhau bod ysgolion, teuluoedd a gwasanaethau yn cydweithio i gael gwared ar rwystrau, hyrwyddo llesiant a helpu pob plentyn i gyrraedd ei botensial llawn.

Yn ogystal â chefnogi plant mewn lleoliadau ysgol, mae’r Gwasanaeth Lles Addysg yn chwarae rhan allweddol wrth gefnogi teuluoedd sy’n dewis addysg ddewisol yn y cartref. Mae ein cynghorwyr addysg ddewisol yn y cartref yn gweithio’n uniongyrchol gyda theuluoedd i sicrhau bod plant sy’n cael eu haddysgu gartref yn cael addysg addas, effeithlon ac addas i’w hoedran. Mae’r cynghorwyr hyn yn cynnig arweiniad a chyswllt rheolaidd mewn ymweliadau cefnogol i helpu teuluoedd i lywio addysg yn y cartref a theimlo’n hyderus yn eu dull gweithredu.

Mae’r cynorthwyydd addysg ddewisol yn y cartref yn rhoi cymorth gweinyddol hanfodol, yn helpu i gynnal cofnodion cywir, ac yn sicrhau cyfathrebu prydlon rhwng teuluoedd a’r awdurdod lleol. Gyda’i gilydd, mae’r tîm addysg ddewisol yn y cartref yn cymryd agwedd anfeirniadol ar sail partneriaeth, gan barchu dewis rhieni wrth flaenoriaethu budd pennaf a deilliannau addysgol pob plentyn.

Cefnogir teuluoedd sy’n dewis addysg yn y cartref hefyd trwy eu cyfeirio at adnoddau, gwasanaethau a digwyddiadau lleol sy’n gwella’r profiad dysgu, a chynigir cymorth i sicrhau bod mesurau diogelu ar waith lle bo angen.

Mae’r Gwasanaeth Lles Addysg hefyd wedi ymrwymo i gefnogi plant o deuluoedd y lluoedd arfog, sy’n aml yn wynebu heriau unigryw fel cael eu symud, eu rhieni’n cael eu lleoli o fan i fan, neu bontio rhwng gwahanol systemau addysg.

Mewn cydweithrediad ag SSCE Cymru – Cefnogi Plant y Lluoedd Arfog mewn Addysg yng Nghymru (yn agor mewn tab newydd) – mae ein tîm yn gweithio i sicrhau bod anghenion plant y lluoedd arfog yn cael eu cydnabod a’u cefnogi ledled Cymru. Mae hyn yn cynnwys gweithio mewn partneriaeth agos â swyddogion cyswllt ysgolion SSCE Cymru, sy’n helpu i nodi plant y lluoedd arfog o fewn ysgolion, hyrwyddo arferion gorau, a hwyluso taith addysgol lyfnach i’r dysgwyr hyn.

Mae’r swyddogion cyswllt hyn yn chwarae rhan hanfodol wrth godi ymwybyddiaeth ymhlith staff ysgolion am brofiadau plant y lluoedd arfog, gan sicrhau bod gan ysgolion yr offer a’r ddealltwriaeth y mae eu hangen i ymateb yn effeithiol. Maent hefyd yn helpu ysgolion i ddatblygu polisïau, arferion a chynlluniau pontio sy’n cefnogi sefydlogrwydd a chysondeb i blant y lluoedd arfog a’u teuluoedd.

Gyda’n gilydd, mae ein swyddogion lles addysg, y Tîm Addysg Ddewisol yn y Cartref, a phartneriaid fel SSCE Cymru wedi ymrwymo i hyrwyddo cynhwysiant, mynediad a llwyddiant addysgol i bob dysgwr, beth bynnag fo’u cefndir neu gyd-destun dysgu.

 

Am ragor o wybodaeth

Educationwelfareservice@pembrokeshire.gov.uk

ehe@pembrokeshire.gov.uk

01437 77764551

 

SSCECymru@wlga.gov.uk

029 2046 8616

Diogelu ac amddiffyn plant: ein hymrwymiad

Mae diogelu yn fusnes i bawb.

Mae'r Gwasanaeth Lles Addysg yn chwarae rôl hanfodol wrth ddiogelu plant a phobl ifanc, gan sicrhau eu diogelwch, eu lles, a'u hawl i amgylchedd dysgu diogel. Mae swyddogion lles addysg yn gweithio'n agos gydag ysgolion, teuluoedd a phartneriaid amlasiantaeth i nodi ac ymateb i bryderon ynghylch lles neu ddiogelwch plentyn.

Mae ein swyddogion wedi'u hyfforddi i adnabod arwyddion o esgeulustod, camdriniaeth, neu risgiau diogelu eraill ac maent yn dilyn protocolau llym i amddiffyn dysgwyr agored i niwed. Maent yn gweithredu'n brydlon i roi gwybod am bryderon ac yn cydweithio â gwasanaethau cymdeithasol ac asiantaethau eraill i ddarparu cymorth ac ymyriadau amserol.

Drwy hyrwyddo diwylliant o wyliadwriaeth a phartneriaeth, mae'r Gwasanaeth Lles Addysg yn helpu i greu lleoliadau addysgol diogel a chefnogol lle gall pob plentyn ffynnu.

Beth i'w wneud os oes gennych bryderon ynghylch diogelwch neu les plentyn, unigolyn ifanc neu oedolyn.

Os oes gennych unrhyw bryderon ynghylch diogelwch neu les plentyn, unigolyn ifanc, neu oedolyn agored i niwed, eich cyfrifoldeb chi yw cymryd camau ar unwaith.

Cofnodwch y pryder yn ysgrifenedig a chofiwch gynnwys y canlynol;

• enw'r plentyn neu'r oedolyn
• cyfeiriad
• dyddiad geni
• manylion eich pryder
• eich enw a'ch gwybodaeth gyswllt

Cysylltwch heb oedi, nodwch eich pryderon i'r tîm priodol. Peidiwch byth â chymryd yn ganiataol y bydd rhywun arall yn rhoi gwybod am eich pryderon. Dylech gymryd camau cadarnhaol a rhoi gwybod i rywun ar unwaith.  Ni ddylid disgwyl i blant nac oedolion sydd mewn perygl gymryd cyfrifoldeb amdanynt eu hunain neu eraill.

Os oes gennych unrhyw amheuaeth, gallwch gysylltu â'r Tîm Asesu Gofal Plant neu’r Tîm Diogelu Oedolion i gael cyngor.  

Canllawiau pwysig:

• peidiwch â thybio y bydd rhywun arall yn rhoi gwybod am y pryder, rhaid i chi weithredu
• ni ddylid disgwyl i blant ac oedolion sydd mewn perygl amddiffyn eu hunain nac eraill
• os oes arwyddion o anaf corfforol, ceisiwch gymorth meddygol ar unwaith
• gwrandewch yn ofalus ac yn amyneddgar, peidiwch â chwestiynu na barnu'r hyn a ddywedir wrthych
• peidiwch byth ag addo cyfrinachedd, esboniwch fod angen i chi rannu'r wybodaeth er mwyn eu cadw nhw’n ddiogel
• ysgrifennwch fanylion y sgwrs cyn gynted â phosibl

 

Crynodeb yw'r canllaw hwn ac nid yw'n disodli Gweithdrefnau Diogelu Cymru (yn agor mewn tab newydd). Gwnewch yn siŵr bob amser eich bod yn gyfarwydd â'r polisïau diogelu sy'n berthnasol i'ch rôl.

Gwybodaeth gyswllt

Tîm Asesu Gofal Plant: 01437 776444

Tîm Diogelu Oedolion: 01437 776056

Gwasanaethau Cymdeithasol y tu allan i oriau: 0300 123 5519

 

Yr Heddlu

Mewn argyfwng, ffoniwch 999

Mewn sefyllfa nad yw’n argyfwng, ffoniwch 101

 

Unrhyw rifau ffôn defnyddiol eraill

NSPCC:0808 8005000

Childline: 0800 1111

Llinell Gymorth Cam-drin Domestig: 0808 8010800

Arolygiaeth Gofal Cymru: 0300 7900126

Gwyliau teuluol yn ystod y tymor

Gall cymryd gwyliau teuluol yn ystod y tymor gael effaith sylweddol ar addysg eich plentyn. Gall hyd yn oed ychydig ddyddiau i ffwrdd o’r ysgol amharu ar ddysgu, arwain at fylchau mewn dealltwriaeth ac effeithio ar gynnydd, yn enwedig mewn blynyddoedd datblygiadol allweddol.

Mae’r Gwasanaeth Lles Addysg yn gweithio gyda theuluoedd ac ysgolion i hyrwyddo pwysigrwydd mynychu’r ysgol yn rheolaidd. Rydym yn deall bod amser teuluol yn werthfawr, ond rydym yn annog rhieni a gofalwyr i gynllunio gwyliau yn ystod seibiannau ysgol dynodedig pryd bynnag y bo modd.

Dim ond mewn amgylchiadau eithriadol y gall ysgolion awdurdodi absenoldeb yn ystod y tymor, ac mae hyn yn llwyr yn ôl disgresiwn y pennaeth (neu berson sydd wedi’i awdurdodi i weithredu ar ei ran). Bydd pob cais am absenoldeb yn cael ei ystyried yn unigol, yn seiliedig ar yr amgylchiadau a ddarperir.

Mae pob diwrnod ysgol yn bwysig. Mae mynychu’r ysgol yn rheolaidd nid yn unig yn cefnogi cyflawniad academaidd ond mae hefyd yn helpu plant i feithrin cyfeillion, hyder a threfn gadarnhaol.

Sylwer:

• Dylid gwneud ceisiadau i’r ysgol ymlaen llaw gan y rhiant neu’r gofalwr y mae’r plentyn fel arfer yn byw gydag ef.
• Ac eithrio mewn amgylchiadau eithriadol, ni ddylid caniatáu mwy na deg diwrnod ysgol o wyliau o fewn unrhyw flwyddyn academaidd.
• Gall absenoldebau heb awdurdod arwain at hysbysiad cosb benodedig yn unol â chanllawiau’r awdurdod lleol a Llywodraeth Cymru.

Os ydych chi’n ystyried gofyn am wyliau yn ystod y tymor, rydym yn argymell eich bod yn siarad ag ysgol eich plentyn yn gyntaf. Am gyngor pellach, cysylltwch ag ysgol eich plentyn neu’r Gwasanaeth Lles Addysg.

Gwybodaeth gyswllt

educationwelfareservice@pembrokeshire.gov.uk

01437 764551

Hysbysiadau cosb am absenoldeb yn rheolaidd or ysgol / darpariaeth addysg amgen

Beth yw hysbysiad cosb?

Mae gan rieni a gofalwyr gyfrifoldeb cyfreithiol i sicrhau bod eu plentyn / plant yn cael addysg amser llawn. Gall methu â gwneud hynny arwain at hysbysiad cosb neu, mewn achosion mwy difrifol, erlyniad cyfreithiol.

Mae hysbysiad cosb yn un o sawl ymyriad a ddefnyddir i hyrwyddo presenoldeb gwell yn yr ysgol. Nid yn unig y mae mynychu’r ysgol yn rheolaidd yn fuddiol—mae’n hanfodol. Mae presenoldeb rheolaidd wedi’i gysylltu’n agos â pherfformiad gwell mewn arholiadau, cyfleoedd dysgu cynyddol, a rhagolygon swydd gwell. Yr un mor bwysig, mae’n cefnogi datblygiad cymdeithasol plant drwy eu helpu i feithrin cyfeillgarwch, datblygu sgiliau cyfathrebu, a dysgu sut i weithio’n effeithiol gydag eraill.

Pan fo’r meini prawf ar gyfer rhoi hysbysiad cosb yn cael eu bodloni, gall Cyngor Sir Penfro roi hysbysiad i riant neu ofalwr lle mae ei blentyn / plant yn methu â mynychu’r ysgol neu ddarpariaeth addysg amgen yn rheolaidd.

Dim ond i blant o oedran ysgol gorfodol y gellir rhoi hysbysiadau cosb. Nid ydynt yn berthnasol i blant oedran meithrin na disgyblion yn y chweched dosbarth (blynyddoedd 12 a 13).

Os rhoddir hysbysiad cosb, y ddirwy yw £60 os caiff ei thalu o fewn 28 diwrnod o gael yr hysbysiad. Os gwneir taliad ar ôl 28 diwrnod ond o fewn 42 diwrnod, mae’r swm yn cynyddu i £120.

 

Pwy all roi hysbysiad cosb?

Dim ond yr awdurdod lleol sydd â’r hawl i roi hysbysiadau cosb benodedig, yn unol â’r Cod Ymddygiad ar gyfer Hysbysiadau Cosb

Os bydd ysgol neu’r heddlu’n gofyn am roi hysbysiad cosb, bydd Cyngor Sir Penfro yn adolygu’r holl ddogfennaeth berthnasol a ddarperir yn ofalus. Yna bydd swyddog awdurdodedig yn penderfynu a ydyw’n briodol rhoi’r hysbysiad cosb yn seiliedig ar y dystiolaeth a’r amgylchiadau.

Pryd fydd hysbysiad cosb yn cael ei roi?

Mae’r cod ymddygiad yn amlinellu’r amgylchiadau penodol lle y gellir rhoi hysbysiad cosb. Mae’r meini prawf allweddol yn cynnwys y canlynol:

• Rhaid i ddisgybl fod wedi cronni o leiaf 10 sesiwn (sy’n cyfateb i bum diwrnod ysgol) o absenoldeb anawdurdodedig* yn ystod y tymor ysgol cyfredol
• Rhaid i’r absenoldebau hyn arwain at bresenoldeb cyffredinol y disgybl yn gostwng o dan 90% ar gyfer y flwyddyn ysgol hyd yma
• Nid oes rhaid i’r absenoldebau fod yn rhai olynol

 

*Mae absenoldeb anawdurdodedig yn cynnwys y canlynol:

• Absenoldeb anawdurdodedig o’r ysgol
• Gwyliau anawdurdodedig a gymerir yn ystod y tymor – gweler ‘Gwyliau teuluol yn ystod y tymor’ am ragor o wybodaeth
• Cyrraedd yn hwyr heb awdurdod ar ôl i’r cyfnod cofrestru ddod i ben

 

Pwy sy’n penderfynu a ydyw absenoldeb yn anawdurdodedig?

Y pennaeth, neu aelod dynodedig arall o staff yr ysgol sy’n gweithredu ar ran yr ysgol, sy’n gyfrifol am benderfynu a ydyw absenoldeb disgybl wedi’i awdurdodi. I ategu’r broses hon o wneud penderfyniad, mae Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi canllawiau, y mae ysgolion yn cael eu hannog i’w dilyn er mwyn sicrhau cysondeb a thegwch wrth benderfynu ar ddilysrwydd absenoldeb.

 

A oes proses apelio?

Na. Nid oes hawl statudol i apelio ar ôl i hysbysiad cosb gael ei roi. Os ydych chi’n ystyried bod hysbysiad cosb wedi’i roi i chi ar gam, gallwch wneud cais i’w dynnu’n ôl. Os na chaiff ei dynnu’n ôl, rhaid i chi dalu’r ddirwy, neu efallai y cewch eich erlyn am fethu â sicrhau presenoldeb eich plentyn / plant yn yr ysgol.

 

Sut ydw i’n talu?

Noder: nid yw rhandaliadau na thaliadau fesul tipyn yn cael eu derbyn ar gyfer hysbysiadau cosb. Rhaid talu’r swm llawn o fewn yr amserlen benodedig er mwyn osgoi camau cyfreithiol pellach.

 

A allaf gael cymorth os nad yw fy mhlentyn yn mynychu’r ysgol yn rheolaidd?

Gallwch. Os yw eich plentyn yn cael trafferth mynychu’r ysgol yn rheolaidd, mae’r ysgol a Chyngor Sir Penfro yma i helpu. Gallwn gynnig cyngor a chefnogaeth i’ch helpu i wella presenoldeb eich plentyn / plant.

Mae’n bwysig gweithredu’n gynnar. Os oes gennych unrhyw bryderon ynghylch presenoldeb eich plentyn / plant, siaradwch ag ysgol eich plentyn / plant, y Swyddog Presenoldeb Ysgol, y Swyddog Ymgysylltu â Theuluoedd, neu’r Swyddog Lles Addysg sy’n gysylltiedig ag ysgol eich plentyn cyn gynted â phosibl. Gall cyfathrebu cynnar wneud gwahaniaeth mawr wrth nodi a mynd i’r afael ag unrhyw broblemau sylfaenol.

 

Sut i gael rhagor o wybodaeth

Mae rhagor o wybodaeth am weithrediad y cod ymddygiad hwn a hysbysiadau cosb ar gael gan:

Gwasanaeth Lles Addysg Sir Benfro

E-bost: educationwelfareservice@pembrokeshire.gov.uk

Rhif ffôn: 01437 764551

Plant ar goll o'r system addysg (CME)

Plentyn sy’n colli addysg

Yn ôl y gyfraith, mae gan bob plentyn yng Nghymru yr hawl i addysg amser llawn. Mae Plant sy’n Colli Addysg yn blant o oedran ysgol gorfodol nad ydynt wedi eu cofrestru mewn ysgol, nad ydynt yn cael addysg addas fel arall (megis addysg yn y cartref), ac nad yw’n hysbys eu bod yn mynychu unrhyw ddarpariaeth addysgol arall.

Mae gan awdurdodau lleol yng Nghymru ddyletswydd gyfreithiol i nodi, olrhain a chefnogi plant sy’n colli addysg er mwyn sicrhau eu diogelwch a hyrwyddo eu hawl i addysg. Mae hyn yn cynnwys gweithio gydag ysgolion, rhieni ac asiantaethau partner i leoli plant, asesu eu hanghenion a’u helpu i ail-ymgysylltu ag addysg briodol.

Gall plant roi’r gorau i addysg am amrywiaeth o resymau, gan gynnwys y teulu’n adleoli, cael eu gwahardd, cael eu bwlio, bod yn sâl, neu ddiffyg ymwybyddiaeth o broses gofrestru’r ysgol.

 

Yr hyn allwch chi ei wneud

Os ydych chi’n credu nad yw plentyn yn cael addysg, gwnewch atgyfeiriad nawr neu cysylltwch â Gwasanaeth Lles Addysg Sir Benfro. Mae gweithredu’n gynnar yn ein helpu i sicrhau bod plant yn ddiogel ac yn cael eu cefnogi yn ôl i ddysgu.

Nid oes rhaid i chi roi eich manylion personol i ni ond os gwnewch hynny, bydd y manylion hyn yn cael eu trin yn hollol gyfrinachol ac ni chânt eu datgelu i unrhyw un heblaw am swyddogion addysg sy’n gyfrifol am ddelio â phlant sy’n colli addysg.

 

Gwybodaeth gyswllt

Educationwelfareservice@pembrokeshire.gov.uk

01437 764551