Trafnidiaeth Ysgol
Cod Ymddygiad: Cludiant o’r Cartref i’r Ysgol/Coleg
Ein hymrwymiad:
Nod y Cyngor yw darparu cludiant i ddysgwyr lle mae ganddo gyfrifoldeb statudol i wneud hynny er mwyn i ddisgyblion/myfyrwyr deithio i ac o le perthnasol fel y penderfynir gan Fesur Teithio i Ddysgwyr (Cymru) 2008 yn unol â Darpariaeth Statudol Teithio i Ddysgwyr a Chanllawiau Gweithredol 2014. Bydd natur y cludiant a ddarperir gan y cyngor drwy gyfrwng y mae'r cyngor o'r farn y bydd heb straen, gofid neu anhawster gormodol fel y byddai'n atal disgyblion/myfyrwyr rhag elwa o'r addysg sydd ar gael. Dylai disgyblion/myfyrwyr allu teithio'n ddiogel a chyfforddus rhesymol. Byddwn yn cymryd y fath gamau ag y credwn sy'n angenrheidiol i fodloni ein hunain o addasrwydd cerbydau a gyrwyr/cynorthwywyr teithwyr.
- Bydd rhieni, ysgolion/colegau a chontractwyr yn gallu cael cyngor a chymorth yn ystod oriau swyddfa arferol.
- Lle bynnag y bo'n bosibl, bydd tocynnau sydd eu hangen ar gyfer teithio fel arfer yn cael eu dosbarthu o fewn 15 diwrnod gwaith ar ôl derbyn cais cymeradwy, ac eithrio ar ddechrau'r flwyddyn ysgol academaidd lle bydd pob awdurdod yn dosbarthu'r tocynnau yn unol â'u gweithdrefn eu hunain.
- Bydd y Cyngor yn sicrhau bod unrhyw offer arbennig, fel harneisiau neu seddi, yn cael ei ddarparu naill ai gan y Cyngor, Gweithredwr neu Rieni fel y bernir bod angen.
- Bydd llwybrau yn cael eu cynllunio i leihau amseroedd teithio, yn amodol ar ddarparu gwasanaeth effeithlon a chost-effeithiol.
- Bydd y Cyngor yn hwyluso gwiriadau Gwasanaeth Datgelu a Gwahardd (DBS) ar lefel uwch i sicrhau bod gyrwyr a chynorthwywyr teithwyr yn addas ar gyfer swydd sy'n cynnwys cludo plant.
- Bydd bathodynnau adnabod yn cael eu paratoi a'u dosbarthu i yrwyr cymeradwy a chynorthwywyr teithwyr, a disgwylir iddynt eu harddangos bob amser.
- Bydd diogelwch ac ansawdd gwasanaethau a llwybrau cludiant ysgol yn cael eu monitro'n rheolaidd.
- Gellir gosod teledu cylch cyfyng ar gerbydau a ddefnyddir ar gyfer cludiant ysgol. Mae'r delweddau yn gyfrinachol ond gellir eu defnyddio fel tystiolaeth mewn achosion o gamymddwyn.
Yn unol â Chanllawiau Statudol Cod Ymddygiad Teithio Cymru Gyfan, byddwn yn:
- Gweithio gyda'r contractwyr, y rhieni, y disgyblion/myfyrwyr a'r ysgolion/colegau i ddatrys unrhyw broblemau ymddygiad a allai godi ar wasanaethau cludiant ysgol/coleg.
- Sicrhau bod gweithredwyr a gyrwyr/cynorthwywyr teithwyr yn gyfarwydd â chynnwys y Cod Ymddygiad Teithio trwy hyfforddiant penodol.
- Gweithio gydag ysgolion/colegau i godi ymwybyddiaeth o bwysigrwydd ymddygiad da a chanlyniadau methu â chydymffurfio â'r Cod Ymddygiad Teithio drwy hyfforddiant Diogelwch Bysiau staff a disgyblion.
- Disgwyl i ddigwyddiadau sy'n digwydd ar Gludiant o'r Cartref i'r Ysgol/Coleg gael eu hadrodd i'r Uned Gludiant berthnasol.
- Cynnal cofnod o'r holl ddigwyddiadau a gofnodwyd, ymchwilio i bob digwyddiad ar y cyd â'r ysgol a phartïon perthnasol eraill a chymryd sancsiynau pellach lle bo hynny'n briodol.
Cod Ymddygiad Rhieni
- Mae rhieni, gwarcheidwaid a/neu ofalwyr yn gyfrifol am annog ymddygiad da a sicrhau bod eich plentyn yn cydymffurfio â Chod Ymddygiad Teithio Llywodraeth Cymru. Felly disgwylir i chi gefnogi'r Cyngor, yr ysgolion/colegau, y gweithredwyr a'u staff i gynnal ymddygiad da.
- O ran atal a delio â bwlio, byddwn yn dilyn canllawiau penodol fel y'u nodir yn 'Agenda Gwrth-fwlio Parchu Eraill' a'r 'Fframwaith Troseddau Casineb'.
- Os yw'ch plentyn yn ymwneud ag ymddygiad gwael ar gludiant ysgol, byddwch yn rhan o'r broses ddisgyblu cyn gynted â phosibl.
- Dylid deall yn glir mewn achosion o ymddygiad gwael mai'r gosb eithaf yw dileu'r hawl i dderbyn cludiant. Yn yr achos hwnnw, bydd cyfrifoldeb a chost lawn darparu cludiant yn dibynnu arnoch chi. Darllenwch y canllaw i rieni am fwy o wybodaeth.
- Eich cyfrifoldeb chi yw sicrhau diogelwch eich plant wrth gyrraedd cludiant yr ysgol yn y bore ac wrth ddod ohono yn y prynhawn/gyda'r nos. Felly, dylid gwneud trefniadau goruchwylio priodol, yn enwedig ar gyfer disgyblion cynradd.
- Yn y bore, dylai eich plentyn adael y cartref mewn digon o amser i gyrraedd y bws fel nad oes angen rhuthro, yn enwedig os oes ffyrdd i'w croesi.
- Dylech hefyd sicrhau bod eich plentyn yn gwisgo'n briodol.
- Yn y prynhawn/gyda'r nos, dylai plentyn sy'n gorfod croesi'r ffordd ar ôl dod oddi ar y bws aros nes bod y bws wedi gyrru i ffwrdd cyn ceisio croesi fel y gallant weld a chael eu gweld gan draffig eraill. Os byddwch yn cwrdd â'ch plentyn, lle bynnag y bo'n bosibl, dylech aros yn y man gollwng ei hun, ac nid ar ochr arall y ffordd.
- Fel arfer, bydd disgybl cynradd yn cael ei osod ar ei arhosfan ddynodedig yn y prynhawn yn unig. Os bydd unrhyw newid i'r trefniadau arferol, am ba reswm bynnag, dylech hysbysu'r gyrrwr neu'r cynorthwyydd teithwyr (os darperir un).
- Pan fydd disgyblion sy'n cael eu cludo i'w man gollwng yn y prynhawn ac fel arfer yn cael eu casglu gan riant/gwarcheidwad, os nad oes neb yno i'w casglu, bydd y drefn ganlynol yn cael ei rhoi ar waith – i. Bydd y gyrrwr yn aros uchafswm o 5 munud i'r rhiant/gwarcheidwad gyrraedd. Os nad oes neb yn dod i gasglu'r plentyn, byddant yn rhoi gwybod i Uned Gludiant y Cyngor a'u Gweithredwr Cludiant am y sefyllfa ond yn y cyfamser byddant yn cadw'r disgybl(ion) ar y cerbyd ac yn gweithredu'r gwasanaeth ar ei lwybr wedi'i drefnu er mwyn peidio ag oedi cyn i ddisgyblion eraill ymuno â nhw. ii. Ar ôl cwblhau'r llwybr, bydd y gyrrwr yn ffonio Uned Gludiant y Cyngor a'u Gweithredwr Cludiant am gyfarwyddiadau pellach. Os na fydd yn gallu cysylltu â'r rhiant/gwarcheidwad am gyfarwyddiadau pellach, bydd y gyrrwr yn cysylltu â'r heddlu ar 101.
- Rhowch wybod i Uned Gludiant y Cyngor am unrhyw gyflyrau meddygol sydd gan eich plentyn a allai effeithio ar ei gludiant.
- Mewn achosion o dywydd garw neu amgylchiadau annisgwyl eraill, efallai y bydd newidiadau dros dro i'r cludiant a ddarperir. Mewn rhai amgylchiadau, efallai na fydd modd gweithredu llwybr o gwbl, neu wasanaethu rhan o'r llwybr yn unig.
- Os nad yw llwybr cludiant yr ysgol/coleg yn gweithredu yn y bore oherwydd tywydd garw ond rydych yn dewis mynd â'ch plentyn/plant i'r ysgol eich hun, yna bydd gofyn i chi wneud trefniadau i gasglu eich plentyn/plant ar ddiwedd y diwrnod ysgol/coleg.
- Rhowch wybod i Uned Gludiant y Cyngor ar unwaith am unrhyw newidiadau i'ch amgylchiadau megis newid cyfeiriad. Os nad oes angen y tocyn bws mwyach, rhaid ei ddychwelyd yn syth i'r Cyngor. Gellid ystyried defnyddio tocyn bws yn barhaus pan nad yw'n ddilys mwyach yn dwyll.
- Mae tocynnau teithio yn werthfawr a chodir tâl am rai newydd. Dylid rhoi gwybod am docynnau coll yn syth i Uned Gludiant y Cyngor, a fydd yn eich cynghori ar sut i gael un newydd.
- Os oes gennych unrhyw awgrymiadau ar sut y gellir gwella'r Cod Ymddygiad, cyfeiriwch eich adborth i'r Cyngor sy'n darparu'r cludiant.
Teithio Cymru – Cod Ymddygiad
Canllaw Rhieni
I'r rhan fwyaf o ddysgwyr, mae eu teithiau rhwng y cartref a'r ysgol yn pasio heb ddigwyddiad na phryder. Yn anffodus, mae rhai teithiau yn cael eu difetha gan ymddygiadau gwael, aflonyddgar ac annerbyniol a all effeithio ar ddysgwyr a'r cyhoedd yn ehangach. Gall hyn fod yn fygythiad gwirioneddol i ddiogelwch a gall arwain at ganlyniadau trasig.
Mae'r Cod Ymddygiad Teithio ('y Cod') yn god statudol sy'n nodi safonau’r ymddygiad sy'n ofynnol gan ddysgwyr ac o ganlyniad yn hyrwyddo diogelwch dysgwyr.
Mae'r Cod yn berthnasol i bob dysgwr hyd at 19 oed ac mae'n berthnasol i bob math o deithio i'r ysgol neu'r coleg ac oddi yno, p'un a yw trefniadau teithio yn cael eu gwneud gan awdurdod lleol ai peidio. Mae hyn yn cynnwys bysus cyswllt, bysus cyhoeddus, trenau cyhoeddus, cerdded, tacsis, sgwteri a beiciau modur, beicio a theithiau mewn ceir. Mae hefyd yn cynnwys teithiau rhwng ysgolion yn ystod y dydd, nid ar ddechrau a diwedd y dydd yn unig.
Dylai'r Cod fod yn rhan o bolisïau ymddygiad ysgol a gellir ymdrin ag unrhyw gamymddwyn ar y daith i'r ysgol ac yn ôl o dan bolisïau ymddygiad ysgol unigol neu drwy orfodi'r Cod neu, mewn achosion difrifol iawn, gan yr heddlu.
Dylai rhieni dysgwyr sicrhau bod eu plant yn ymwybodol o'r Cod ac yn ei ddeall. Mae angen i rieni a dysgwyr fod yn ymwybodol o'r goblygiadau os nad yw dysgwr yn cadw at y Cod.
Gall awdurdod lleol dynnu'n ôl hawl yr unigolyn i gludiant am ddim, neu gallai eu hysgol osod cosb ddisgyblu ar y dysgwr. Os tynnir cludiant yn ôl, cyfrifoldeb rhieni'r dysgwr yw trefnu cludiant addas i'r man dysgu ac oddi yno.
Mae hefyd yn bwysig bod rhieni'n ymwybodol o sut i riportio achosion o ymddygiad gwael sy'n effeithio ar ddiogelwch a lles eu plentyn – er enghraifft, mewn achosion lle mae bwlio yn digwydd.
Efallai y gofynnir i rieni lofnodi Contractau Ymddygiad Teithio. Mae'r contractau hyn rhwng dysgwyr, rhieni, gweithredwyr cludiant ac awdurdodau lleol. Maent wedi'u cynllunio i feithrin ymdeimlad o gyfrifoldeb ar y cyd dros sicrhau diogelwch ac i wella diogelwch ar y daith o’r cartref i'r ysgol ar gludiant pwrpasol i ddysgwyr. Maent yn nodi pa ymddygiad a ddisgwylir gan bawb, gan gynnwys eu rolau a'u cyfrifoldebau.
Mae rhieni a dysgwyr sy'n derbyn cludiant penodedig i ddysgwyr gan yr awdurdod lleol yn llofnodi'r contract i nodi y byddant yn cyd-fynd â'r Cod a'r Contract ac y gallai methu â gwneud hynny arwain at dynnu cludiant yn ôl. Mae awdurdodau lleol a gweithredwyr cludiant, yn eu tro, yn llofnodi'r contractau i gadarnhau'r camau y byddant yn eu cymryd i sicrhau diogelwch ar y daith o’r cartref i'r ysgol.
Mae gan rieni nifer o rolau
- Helpu eu plant i ddeall y Cod
- Helpu eu plant i riportio digwyddiadau
- Annog eu plant i gydymffurfio â’r Cod er mwyn sicrhau bod y cludiant i’r ysgol yn ddiogel i bawb
- Bod yn ymwybodol o'r sancsiynau os torrir y Cod, gan gynnwys tynnu’r cludiant i'r ysgol ac oddi yno yn ôl a mesurau eraill y gall ysgol eu cymryd os torrir polisi ymddygiad yr ysgol
- Mae rhieni'n gyfrifol yn ôl y gyfraith am bresenoldeb parhaus y dysgwr yn yr ysgol os tynnir cludiant yn ôl
- Cydweithredu â sefydliadau addysg, gweithredwyr cludiant ac awdurdodau lleol
- Cydymffurfio â Chontractau Ymddygiad Teithio a lofnodwyd
- Sicrhau bod y dysgwr yn deall y gofyniad i wisgo gwregys diogelwch
Sancsiynau
Os ymchwiliwyd i ddigwyddiad a riportiwyd a phenderfynwyd bod dysgwr wedi torri'r Cod, gall yr awdurdod lleol dynnu'r cludiant y mae'n ei ddarparu yn ôl. Cyn gwneud penderfyniad i dynnu trefniadau teithio yn ôl, bydd y dysgwr a rhieni'r dysgwr yn cael cyfle i gyflwyno sylwadau, y mae'n rhaid i'r awdurdod lleol eu hystyried. Dylai rhieni gysylltu â'r awdurdod lleol i gael gwybod y broses ar gyfer gwneud sylwadau gan y gallai fod gan bob awdurdod lleol broses wahanol.
Pan fo'r dysgwr yn ddisgybl cofrestredig mewn ysgol a gynhelir neu sydd ddim yn cael ei chynnal, neu uned cyfeirio disgyblion, rhaid i'r awdurdod lleol ymgynghori â'r ysgol ynghylch y penderfyniad i dynnu trefniadau teithio yn ôl. Rhaid i'r pennaeth gael hysbysiad ysgrifenedig o benderfyniad i dynnu cludiant dysgwyr yn ôl o leiaf 24 awr cyn i'r broses o dynnu'n ôl ddod i rym gan nodi'r cyfnod y dylid tynnu'r trefniadau'n ôl a'r rheswm dros hynny.
Rhaid i'r awdurdod lleol roi rhybudd ysgrifenedig o dynnu'r trefniadau teithio yn ôl i rieni'r dysgwr o leiaf 24 awr cyn i'r broses dynnu'n ôl ddod i rym sy'n nodi'r cyfnod y dylid tynnu'r trefniadau'n ôl a'r rheswm dros hynny.
Dylai'r awdurdod lleol barhau i ddarparu cludiant nes bod cyfnod y tynnu'n ôl yn dechrau. Fodd bynnag, efallai y bydd adegau pan fydd yn amhriodol i'r dysgwr barhau i deithio i'w man dysgu yn ei ffordd arferol, yn enwedig os yw'n peri risg neu niwed i eraill. Mewn achosion o'r fath, rhaid i'r awdurdod lleol drefnu cludiant amgen addas.
Ni ddylai'r cyfnod tynnu'n ôl fod yn fwy na 10 diwrnod ysgol yn olynol, gan gynnwys pan fo'r rhain ar ddiwedd a dechrau tymhorau ysgol gwahanol. Ni ddylai'r cyfnod tynnu'n ôl arwain at dynnu'r dysgwyr yn ôl am fwy na 30 diwrnod yn y flwyddyn ysgol y mae'r tynnu'n ôl yn dod i rym.
Gall yr awdurdod lleol a'r ysgol benderfynu ei bod yn fwy priodol i sancsiynau gael eu gosod o dan bolisi ymddygiad yr ysgol. Ni ddylai dysgwr, yn gyffredinol, gael sancsiynau wedi'u gosod arnynt ar gyfer digwyddiad ar gludiant dysgwyr o dan y Cod a pholisi ymddygiad yr ysgol.
Wrth ystyried a all rhieni'r dysgwr wneud trefniadau amgen yn rhesymol, dylid cydnabod y byddai tynnu'n ôl yn gyffredinol yn anghyfleustra i rieni a dysgwyr. Nid yw anghyfleustra ei hun yn cael ei ystyried yn rheswm digonol dros beidio â thynnu cludiant yn ôl.
Nid oes proses apelio statudol ar gyfer tynnu cludiant yn ôl gan yr awdurdod lleol. Fodd bynnag, dylai polisïau disgyblu 'gweithdrefnau cwynion a sefydliadau addysg' awdurdodau lleol fod ar gael i ddysgwyr a rhieni.
Cod Ymddygiad Teithio ar Fws Ysgol
Bod yn ddiogel
- Pan fydd y bws yn cyrraedd, arhoswch iddo stopio cyn mynd ar y bws
- Ewch ar ac oddi ar y bws yn ofalus – gall gwthio neu ruthro achosi damweiniau
- Gwisgwch wregys diogelwch bob amser ac arhoswch yn eich sedd ar gyfer y daith gyfan – gallai achub eich bywyd
- Ar fws ysgol, arhoswch yn eich sedd ar gyfer y daith gyfan
- Ar fws cyhoeddus, dewch o hyd i sedd os oes un ar gael
- Cadwch eich bag neu eiddo arall yn ddiogel ac allan o ffordd unrhyw un
- Gadewch i'r gyrrwr yrru heb dynnu ei sylw yn ystod y daith
- Gofalwch am y bws
- Peidiwch byth â phoeri neu ysmygu
- Peidiwch byth â bod yn anghwrtais i ddysgwyr eraill neu’r gyrrwr
- Peidiwch byth ag ymyrryd ag offer y gyrwyr neu offer diogelwch
- Peidiwch byth â thaflu unrhyw beth i mewn nac allan o’r bws
- Dylech ond defnyddio drysau neu allanfeydd y bws mewn argyfwng a pheidiwch â mynd oddi ar y bws nes ei fod wedi stopio.
- Dilynwch gyfarwyddiadau'r gyrrwr neu'r cynorthwyydd teithwyr bob amser
- Os oes damwain, arhoswch ar y bws nes y dywedir wrthych i adael - ond gadewch y bws drwy’r allanfa fwyaf diogel os nad yw'n ddiogel aros ar y bws
- Wrth groesi'r ffordd, dewch o hyd i le diogel lle gallwch gael eich gweld gan bob gyrrwr arall
- Dywedwch wrth athro, rhiant neu yrrwr am unrhyw ymddygiad gwael a welwch